De Noord-Hollandse Dag van Herbestemming & Duurzaamheid

Wat is de maatschappelijke waarde van erfgoed in een veranderende wereld? Waarom herbestemmen we liever dan slopen? En hoe kunnen we verduurzaming en identiteit hand in hand laten gaan?

Op donderdag 30 oktober organiseren wij de Noord-Hollandse Dag van Herbestemming & Duurzaamheid. Een inspirerende dag over de maatschappelijke kracht van erfgoed. Werk je als ambtenaar met gebouwd erfgoed in Noord-Holland? Dan kun je deze dag niet missen.

Een bijzondere locatie

We zijn dit jaar te gast in De Oude Keuken in Castricum, een prachtig herbestemd gebouw op het terrein van het voormalige psychiatrisch ziekenhuis Duin en Bosch. Deze plek – inmiddels herontwikkeld tot een levendige, duurzame wijk – vormt het perfecte decor voor gesprekken over verleden, toekomst en maatschappelijke waarde van gebouwen.

Keynote door architect Ninke Happel

Architect Ninke Happel (HappelCornelisseVerhoeven Architecten) opent de dag met een krachtig pleidooi voor het hergebruiken van gebouwen als duurzame én sociaal waardevolle keuze. Happel staat bekend om haar scherpe visie op de relatie tussen erfgoed, architectuur en de samenleving. In 2023 won zij de Rotterdam Architectuurprijs voor haar werk aan de Rotterdamse Monumentenwacht. Lees hier meer over Ninke.

Opening door Gedeputeerde Beemsterboer

De dag wordt geopend door Gedeputeerde Jeroen Beemsterboer (Wonen en Erfgoed), die reflecteert op de rol van erfgoed binnen provinciaal beleid en maatschappelijke transities.

Werksessies & terreinrondleiding

’s Middags kun je deelnemen aan werksessies over actuele vraagstukken, zoals het herbestemmen van kerken en verduurzaming van monumenten. Ook is er een rondleiding over het terrein van Duin en Bosch, waar herontwikkeling en erfgoed zichtbaar samenkomen. Maar let op, vol is vol!

Werksessie 1: Kerkenvisie, en nu? Nadenken over de toekomst van kerkgebouwen

Veel gemeenten hebben een kerkenvisie gemaakt de afgelopen jaren, sommige niet. Voor elke gemeente is het onderwerp religieus erfgoed en toekomst relevant. Wat te doen met vrijkomende gebouwen? Hoe gaan we om met krimpende sociale netwerken? Hoe kun je adviseren over verduurzaming van religieus erfgoed? En welke kansen kun je creëren waar het gaat om toerisme en recreatie?

Tijdens deze interactieve werksessie gaan we samen kijken naar de toekomst van kerkgebouwen. De sessie is interactief en de focus ligt op de lokale praktijk. Het is leuk voor ambtenaren van gemeenten met én zonder kerkenvisie. De sessie wordt gegeven door Mathilde Waalders (Gelders Genootschap) en Bo Jonk (MOOI Noord-Holland). Zij schreven mee aan de handreiking Religieus Erfgoed in beweging, samen werken aan de toekomst: inspiratie voor gemeenten.

Werksessie 2: Rondleiding over Duin & Bosch – Tom Bullens

Tom Bullens, landschapsontwerper en stedenbouwkundige bij Vollmer & Partners, maakte het inrichtingsontwerp voor de herontwikkeling van landgoed Duin en Bosch. Eén van de opgaven daarbij was de cultuurhistorie van de plek een duidelijke plek geven in het nieuwe ontwerp. Tijdens een rondleiding over het terrein licht Tom zijn visie, ontwerpkeuzes en het doorlopen proces toe, en laat hij zien op welke manier het verleden en het heden samenkomen in de nieuwe inrichting van het terrein.

Werksessie 3: Do’s & dont’s bij herbestemming – Ann-Katrin Adolph

Wat maakt een succesvolle herbestemming? Hoe verloopt een goed proces, van initiatief tot uitvoering? En welke rol kan een gemeente daarin spelen? Ann-Katrin Adolph (architect) en Katheleine Koornstra (bouwhistoricus) van Hylkema Erfgoed hebben veel ervaring met het begeleiden van complexe herbestemmingen. Zo werkte Hylkema Erfgoed aan de Sint Josephkerk in Bos en Lommer, waar de maatschappelijke functie van de kerk behouden werd in de transformatie. Bijzondere herbestemmingen van onder andere forten, boerderijen buitenplaatsen en binnenstedelijke complexen horen bij de portefeuille van Hylkema Erfgoed. Adolph heeft daarnaast als architect en teamleider 15 jaar ervaring bij een landelijke erfgoedorganisatie en in die dusdanigheid in 2018 de Lieven de Key-penning voor Herbestemmingsproject Barnaart in Haarlem ontvangen. Beiden zitten ze in verschillende gemeentelijke adviescommissies. Ze geven een inkijkje in hun samenwerking met gemeenten en benoemen do’s & dont’s voor ambtenaren die hierbij betrokken zijn.

Werksessie 4: Aan de slag met ‘Een warme jas’, het detailboek voor oude huizen – Martijn Andela

Martijn Andela, adviseur erfgoed bij gemeente Rheden, nam het initiatief voor het detailboek ‘Een warme jas’, een boek over het mooi en goed verduurzamen van oude huizen. Dit detailboek laat zien hoe veel voorkomende constructies en ​aansluitingen in de thermische schil van historische woningen het ​best verduurzaamd kunnen worden. Hoe kun je monumenten goed verduurzamen, zonder dat het wiel steeds opnieuw hoeft uit te worden gevonden? Tijdens deze werksessie passen we het detailboek toe op concrete casussen in Noord-Holland. Zo ontdek je zelf hoe je jouw eigenaren het beste kunt ondersteunen. Heb jij ook nog een interessante casus? Neem ‘m mee!

Panelgesprek

We eindigen de dag met een panelgesprek over de kansen en uitdagingen voor gemeenten op het gebied van het verduurzamen van monumenten. Misschien hoor je jouw wethouder ook wel eens verzuchten over de onmogelijkheden, of heb je je juist een enthousiaste bestuurder die de mogelijkheden ziet. We gaan in gesprek over de (on)-mogelijkheden rondom he verduurzamen van monumenten. Wethouders Rood (gemeente Laren), Van der Windt (Bloemendaal) en Broeders (Medemblik) gaan met elkaar in gesprek. Marjorie Verhoek (regiohoofd Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed) is tevens aan het woord. Het gesprek wordt voorgezeten door Lilian Kusters (vanaf 1 oktober Manager Beheer en Onderhoud van Stadsherstel Amsterdam).

Programma

11.30 Inloop 
12.00 Lunch
13.00 Opening door Gedeputeerde Beemsterboer
13.10 Keynote door Ninke Happel
14.15-16.00 Werksessies in twee ronden
16.00 Panelgesprek met wethouders ‘Monumenten verduurzamen: kansen en uitdagingen voor gemeenten’ 
16.45 Afsluiting en borrel tot 17.30  

Voor wie?

Deze dag is bedoeld voor ambtenaren en professionals in Noord-Holland die actief zijn rond erfgoed, herbestemming en duurzaamheid.

Meld je aan via het inschrijfformulier op deze website. Je kunt je tevens inschrijven voor de werksessies, waarbij je in elke ronde 1 werksessie kunt kiezen (dus in totaal kies je 2 werksessies).

(Beeldverantwoording: De Oude Keuken in Castricum, André Russcher)