Onder de Omgevingswet worden gemeentelijke monumenten aangewezen via het omgevingsplan. Aan de locatie wordt de functie-aanduiding monument toegekend. Hieraan worden regels verbonden die zorgdragen voor bescherming van het monument.
De aanwijzing van provinciale monumenten is door de provincie Noord-Holland geregeld in de Omgevingsverordening. Hierin staan instructieregels, waardoor gemeenten de vergunningverlening, toezicht en handhaving van provinciale monumenten zal uitvoeren als bevoegd gezag en dat de gemeenten de provincie met betrekking tot zo een vergunningsaanvraag om advies vragen. Gemeenten moeten de provinciale monumenten opnemen in het gemeentelijke omgevingsplan.
