Kennismaken met… Landschap Noord-Holland

In onze rubriek “Kennismaken met…” reizen we langs allerlei organisaties in Noord-Holland die iets te maken hebben met erfgoed. We stoppen dit keer in Heiloo bij Frank Visbeen en Noor Kikkert van Landschap Noord-Holland.

Wat doet Landschap Noord-Holland precies?

Landschap Noord-Holland zet zich in voor bescherming en behoud van natuur, waardevolle landschappen en cultuurhistorisch erfgoed in Noord-Holland. Frank geeft aan: ‘We hebben als stichting drie pijlers. De eerste pijler is ons eigendom: onze objecten en natuurgebieden. Die kunnen heel klein zijn, maar ook heel groot. We bezitten grenspalen, maar ook forten, buitenplaatsen zoals Leyduin, eendenkooien, veengebieden (Ilperveld en Eilandspolder), wadden en duingebieden (Noordduinen). In totaal zijn het meer dan honderd natuurgebieden en nog steeds kopen we nieuwe natuur aan. Het gaat dan vaak om landbouwgronden die we omvormen tot nieuwe natuur.’

‘De tweede pijler is onze zakelijke dienstverlening Natuurlijke Zaken. Daarmee voeren we opdrachten uit voor diverse opdrachtgevers. We maken bijvoorbeeld tuinontwerpen, helpen bij subsidieaanvragen, doen divers natuuronderzoek en toetsing en onze groenploeg voert het groenonderhoud uit in gemeenten en natuurgebieden. Daarnaast beoordelen we jaarlijks de status van groene monumenten voor Fenicks en werken we samen in een stolpenconsulentteam. Onze derde pijler is Betrekken bij Groen, hierin werken we samen met IVN (Instituut Voor Natuureducatie) aan ondersteuning van werkgroepen van vrijwilligers die betrokken zijn bij het beheer van groen, met financiële steun van provincie Noord-Holland.’

De medewerkers van Landschap Noord-Holland

Het hoofd onderzoek en advies van Natuurlijke Zaken is Frank Visbeen. Frank werkt al 17 jaar bij Landschap Noord-Holland, daarvoor werkte hij 20 jaar voor agrarische natuurverenigingen. De weidevogels gaan hem aan het hart. Noor Kikkert is meer van de sociale benadering, van het landschap in combinatie met mensen. Ze heeft een achtergrond in landschapsgeschiedenis, maar ook in architectuurgeschiedenis. Direct nadat ze haar masterscriptie afrondde in 2023, trad ze bij Landschap Noord-Holland in dienst als projectmedewerker landschap en cultuurhistorie.

Samen met een aantal andere collega’s adviseren Frank en Noor over natuur, landschap en cultuurhistorie. Ze helpen mensen met allerlei vragen, bijvoorbeeld waar huismussen en vleermuizen zitten en hoe je voor deze soorten een goede leefomgeving kunt creëren. Daarnaast adviseren zij initiatiefnemers over erfinrichting in het buitengebied. De uitdaging is vaak om ecologische kennis te combineren met cultuurhistorische kennis.

Wat doet jullie organisatie specifiek met erfgoed?

Frank en Noor vertellen: ‘We bezitten erfgoed, dus we zorgen voor beheer en behoud van dat erfgoed. We hebben een meerjarenplan dat bestaat uit zes punten, en één punt daarvan is het toekomstbestendig maken van ons erfgoed. We onderzoeken op dit moment bijvoorbeeld een genieloods en kruitmagazijn. Daarnaast verkennen we mogelijkheden voor herbestemming. Eén van onze forten is Fort K’ijk, dat een nieuwe bestemming kreeg in samenwerking Stadsherstel. Nu is het een belevingscentrum met uitkijkpunt over het weidevogelleefgebied en een theehuis. Een ander fort is Zuidwijkermeer, daar vind je nu een kaasrijperij die levert aan toprestaurants in Nederland.’

‘Ook beheren we delen van de liniedijken van de Stelling van Amsterdam. In opdracht van de provincie inventariseerden we de linie en alle elementen die erbij horen en de huidige staat daarvan. Als vervolgstap reserveerde provincie Noord-Holland budget voor het zichtbaar en beleefbaar maken van de liniedijken en daar gaan we nu mee aan de slag. Tenslotte maken we beheerplannen voor erfgoed. Voor het beheerplan van buitenplaats Leyduin deden we cultuurhistorisch onderzoek naar het huis en de tuin. En nu zijn we druk bezig met het maken we een beheerplan voor de Joodse Begraafplaats in Ouder-Amstel. Daarnaast realiseerden we een eendenkooivisie en een bunkervisie voor onze terreinen.’

Wat is jullie mooiste plek in Noord-Holland?

Als iemand weet wat de mooiste plek in Noord-Holland is, dan zijn dat natuurlijk de organisaties die in en rondom het erfgoedveld werken in onze provincie. Daarom vragen we bij elke kennismaking: wat is volgens jou de mooiste plek in Noord-Holland?

Frank heeft veel gevoel bij het veenweidegebied: ‘Daar loop ik al heel lang rond. Ik heb het zien veranderen; veel verlies aan natuur en voor de weidevogels hebben we een veer moeten laten. Gelukkig zijn er nog steeds mooie gebieden met veel diversiteit.’

Noor komt van Texel, haar lievelingsplek zijn dan ook de duinen van het eiland. Ze heeft daar ook haar scriptie over geschreven: ‘Mensen zien de duinen van Texel als natuurlandschap, maar het is eigenlijk een cultuurlandschap met een hele gebruiksgeschiedenis. Er is ontzettend veel gelaagdheid in de duinen. De beleving ervan wordt door jonge en oude Texelaars anders ervaren dan door ‘overkanters’.

(Beeldverantwoording: Anna Groentjes)