Erfgoedteam: Tuinarcheologie
Met de zomer in aantocht staat een bijeenkomst met een toepasselijk thema op de agenda: het Erfgoedteam over tuinarcheologie. Dit is archeologisch onderzoek, maar het vergt wel een specifieke aanpak. Waar gaat het precies om, wat is het verschil tussen tuinarcheologisch en tuinhistorisch onderzoek en waar vult het elkaar aan? En hoe kun je de bevindingen uit tuinarcheologisch onderzoek betrekken in nieuwe tuinontwerpen? Deze en meer vragen staan centraal in het online Erfgoedteam op 21 juni van 09.30 tot (uiterlijk) 10.45 uur.
Tuin in het verleden
Geometrische patronen in beplanting, waterpartijen en wandelpaden in siertuinen, geneeskrachtige kruiden en groenten in moestuinen; allemaal zeggen ze iets over de inrichting van het landschap en gebruik door de mens. Zeker over formele sier- en nutstuinen vanaf de 17e eeuw bij buitenhuizen en kastelen is veel bekend. Maar ook al in de middeleeuwen waren tuinen in stedelijke context onmisbaar, bij bijvoorbeeld gasthuizen, kloosters en stadsparken. Daarbij valt te denken aan moestuinen en boomgaarden als voedselvoorziening, kruidentuinen met geneeskrachtige kruiden en parken met ruimte voor ontspanning. Het gericht beplanten van een stuk grond tot siertuin gebeurde zelfs al in de Romeinse periode.
Tuinarcheologisch onderzoek
Bij het ontwerpen, herinrichten of reconstrueren van oude tuinen worden keuzes gemaakt; welke fase van de tuin wordt gereconstrueerd, welk verhaal staat centraal, welke beplanting wordt daarbij gekozen? Een inspiratiebron daarbij kan het oude ontwerp zijn. Maar welk ontwerp bedoelen we dan?
In veel gevallen weten we op basis van historische bronnen wel iets over een tuinontwerp, bijvoorbeeld uit kaarten, schilderijen en archieven. Archeologisch onderzoek biedt inzicht in hoe een tuin werd ingericht. De laatste tijd wordt daarbij vaak gebruik gemaakt van grondradaronderzoek. Deze methode is geschikt voor onderzoek naar harde resten van bijvoorbeeld tuinmuren, vijverranden van harde materialen, paden en bijgebouwen. De zachte resten zoals boomvallen, plantgaten, (moes)tuinbedden en plantenresten worden met grondradaronderzoek niet zichtbaar. Het veiligstellen van die sporen, zodat je wel bruikbare informatie op kunt halen, vergt een specialistische aanpak én de juiste onderzoeksvragen in het Programma van Eisen (PvE). Door tuinhistorisch en archeologisch onderzoek samen te brengen, benader je een tuin integraal. Zo ontstaat een belangrijke informatiebron die je ook kunt gebruiken in een nieuw ontwerp. In het Erfgoedteam passeren beide aspecten de revue.
Programma
Onder leiding van vaste voorzitter van het Erfgoedteam Karianne Vandenbroucke gaan we in gesprek over het onderwerp met sprekers Jan van Doesburg (RCE) en Robin Koot (Stichting Monumentenbezit).
09.25 uur inloop (je wordt enkele minuten vooraf toegelaten)
09.30 uur opening door voorzitter van het Erfgoedteam Karianne Vandenbroucke
09.35 uur presentatie Jan van Doesburg (senior onderzoeker archeologie bij Rijksdienst Cultureel Erfgoed) over tuinarcheologisch onderzoek
10.00 uur presentatie door Robin Koot van Stichting Monumentenbezit over de reconstructie van de tuin van Trompenburgh, gemeente Wijdemeren
10.30 uur afronding (uitloop tot uiterlijk 10.45 uur)
Vragen en casussen
Heb je vragen vooraf of een casus die je voor zou willen leggen in het Erfgoedteam? We horen het graag. Stuur je bericht aan info@steunpuntcultureelerfgoednh.nl
Voor wie en aanmelden
We sturen deze uitnodiging naar de Noord-Hollandse gemeenteambtenaren erfgoed in ons bestand. Je overige geïnteresseerde collega’s en contacten zijn echter ook van harte welkom. Je kunt deze uitnodiging aan hen doorsturen. Aanmelden kan via onderstaande knop, deelname is kosteloos. Een dag voor de bijeenkomst ontvang je de deelnamelink.
(Beeldverantwoording: André Russcher)
