Op woensdagmiddag 19 juni organiseert het Steunpunt Cultureel Erfgoed bij De Groene Afslag te Laren Samen Slimmer met als thema: De rol van erfgoed in beleid en ontwerp onder de Omgevingswet.
Waarom organiseren we deze bijeenkomst?
Hoe komen we van het historische verhaal naar concrete inbreng in beleid en ontwerp onder de Omgevingswet? Om erfgoed onderdeel te laten uitmaken van ontwikkelingen maken erfgoeddeskundigen (liefst van tevoren) cultuurhistorische analyses. Hierin beschrijven zij de ontwikkelingsgeschiedenis en kernkarakteristieken van een plek of gebouw en waarderen deze. Vervolgens moet dit landen in beleid en ontwerp. Een ontwikkelaar moet de studie omarmen en de kansen zien om zijn plan te laden met een authentieke identiteit, een ontwerper moet de waardering vertalen naar een ontwerp en een planoloog moet dit kunnen vastleggen in beleid. Echter is de stap van historische kennis naar concrete uitvoering in de praktijk weerbarstig.
Wat ga je leren?
Tijdens Samen Slimmer 3.0 gaan we verkennen hoe we de praktische toepassing van historisch onderzoek kunnen vergroten. We hebben een fantastisch programma voor je klaarstaan bomvol professionals en ervaringsdeskundigen die jullie meenemen in dit thema. Een inspirerende keynote van Carola Hein wordt gevolgd door gevarieerde werksessies waarmee je de diepte ingaat. De dag wordt afgesloten met de feestelijke en creatieve lancering van de vijfde editie van ons erfgoedtijdschrift ode!
Programma
13:00-13:30 Inloop met koffie en thee
13:30-13:45 Opening
13:45-14:30 Carola Hein, over de rol van watererfgoed in toekomstige opgaven
14:40-15:25 Werksessies ronde 1
15:35 -16:20 Werksessies ronde 2
16:30-17:00 Feestelijke lancering erfgoedtijdschrift ode
17:00-18:00 Borrel
Keynote Watererfgoed
Carola Hein is Professor History of Architecture and Urban Planning at Delft University of Technology, Professor at Leiden and Erasmus University and UNESCO Chair Water, Ports and Historic Cities. In haar onderwijs en onderzoek staat de verbinding tussen historische analyse en hedendaagse opgaven centraal, met een speciale focus op watererfgoed. Ze legt de nadruk op een integrale benadering van watererfgoed, cultureel erfgoed en duurzame ontwikkeling. In haar lezing gaat ze in op een aantal inspirerende voorbeelden hoe watererfgoed verleden, heden en toekomst verbindt.
Er zijn werksessies waarvoor apart moet worden aangemeld:
Werksessies
Tijdens je aanmelding voor Samen Slimmer 3.0 – via de knop onderaan deze mail – mag je je inschrijven voor twee werksessies:
- Werksessie 1 – Exclusieve rondleiding over het bouwterrein van buurtschap Crailo
- Werksessie 2 – De gebiedsbiografie: een cultuurhistorische analyse en wat nu?
- Werksessie 3 – Cultuurhistorie en ontwerp
- Werksessie 4 – Erfgoed beschermen onder de Omgevingswet
Werksessie 1 Exclusieve rondleiding over het bouwterrein van buurtschap Crailo
Precies op het knooppunt van drie gemeenten (Gooise Meren, Laren en Hilversum), midden in het groen, ligt het bijzondere gebied Crailo. Dit was vroeger een militair oefenterrein waar dienstplichtigen werden opgeleid. Er zijn allerlei bijzondere gebouwen op het terrein te vinden, zoals de Kolonel Palmkazerne, die nu nog aan deze geschiedenis herinneren.
De drie gemeenten die bij het gebied betrokken zijn hebben hun krachten gebundeld om Crailo een nieuwe toekomst te geven. Projectbureau Crailo werd opgericht om de herontwikkeling en herbestemming van dit gebied in goede banen te leiden. De plannen voor woningen en bedrijvigheid zijn gebaseerd op een sterk cultuurhistorisch onderzoek van het gebied.
Tijdens deze werksessie zullen Nanne Zwiep (projectdirecteur GEM Crailo bv) en Thijs van Roon (adviseur erfgoed bij de gemeente Gooise Meren) jullie meenemen op een exclusieve rondleiding over het terrein. Nanne en Thijs vertellen jullie meer over het proces van de totstandkoming van deze gebiedsontwikkeling en de omgang met de verschillende cultuurhistorische waarden in het gebied.
Werksessie 2 De gebiedsbiografie: een cultuurhistorische analyse en wat nu?
De gebiedsbiografie en transformatiekaders zijn veelgebruikte methodes om de ontwikkelingsgeschiedenis en de identiteit van een gebied te verankeren in toekomstvisies en gebiedsontwikkelingen. Je hebt een prachtige historische analyse, maar wat dan? Hoe zorg je ervoor dat die historische analyse meegenomen kan worden in beleid en ontwikkelingen?
Een gebiedsbiografie is een veelgebruikte methode om de ontwikkelingsgeschiedenis en de identiteit van een gebied in beeld en tekst te vatten en om hieruit lijnen voor de toekomst te destilleren. Naast een beeldende beschrijving van de ontwikkelingsgeschiedenis, is het helder benoemen van de karakteristieken, waardering en omgangsvormen voor de toekomst essentieel. De werksessie gaat met name in op het formuleren van de omgangsvormen en de kaders voor transformatie. Aan de hand van de gebiedsbiografieën voor Den Helder, het Noordzeekanaalgebied en de Atlantikwall neemt Lisa Timmerman jullie mee in de ‘omgangsvormen’ in een gebiedsbiografie. Ricsi van Beek is stedenbouwkundige bij de gemeente Haarlem en zal aan de hand van enkele transformatiekaders vertellen hoe hij omgaat met cultuurhistorische analyses binnen de gemeente.
Vragen die aan bod komen zijn: Hoe formuleer je omgangsvormen? Hoe kan je hier als gemeente mee omgaan? Waar moet je op letten als je als gemeente opdracht geeft voor het maken van een gebiedsbiografie of transformatiekader?
Werksessie 3 Cultuurhistorie en ontwerp
Hoe kan je als ontwerper cultuurhistorische waarden benutten in het ontwerp? Daar gaat landschapsarchitect Karen de Groot (Van Paridon en de Groot) meer over vertellen. Zij geeft aan de hand van een aantal voorbeelden aan hoe zij in de praktijk de verbinding legt tussen cultuurhistorische waarden en toekomstige opgaven. Het zoeken naar oplossingen in ontwerpopgaven vindt vaak in gesprekken plaats. Een cultuurhistorische analyse is essentieel om dat gesprek goed te kunnen voeren, maar vergt wel een ruimtelijke vertaling.
Een cultuurhistorische studie is voor een ontwerper daarom geen gesloten boek; de verbinding tussen historische waarden en opgaven is een proces. Karen de Groot schetst hoe zij als ontwerper gebruik maakt van cultuurhistorische analyses en hoe zij samenwerkt met erfgoeddeskundigen. Ze geeft een aantal inspirerende voorbeelden op verschillende schaalniveaus, van het landschap naar erf.
Werksessie 4 Erfgoed beschermen onder de Omgevingswet
We kennen allemaal de monumentenstatus en het beschermd gezicht, maar heb je ook wel eens gehoord van een karakteristiek gebied of een beeldbepalend pand? Het omgevingsplan biedt bestaande en nieuwe mogelijkheden om het erfgoed in jouw gemeente te beschermen. De omgevingswet is ook een kans om eens goed te kijken of de beschermingsvormen voor jouw erfgoed wel passend en up-to-date zijn.
Het Steunpunt werkt aan een handreiking over het beschermen van het erfgoed onder de omgevingswet en wil de eerste ideeën graag met jullie delen. Hoe zorg jij voor een gedifferentieerd erfgoedbeleid in jouw gemeente? Welke beschermingsvorm zet je in voor een dijk, een bijzonder pand, een stolpenstructuur? En welke regels kun je daar het beste aan verbinden? Tijdens deze werksessie gaan we in gesprek over de verschillende beschermingsvormen en de mogelijke regels die daarbij horen. We zijn benieuwd hoe dit in jouw gemeente wordt aangepakt, neem jij ook een casus mee?
Locatie
De groene afslag, Amersfoortsestraatweg 117, 1251 AV Laren. Vanaf station Naarden-Bussum is het ongeveer 15 minuten fietsen. Wil je gebruik maken van een huurfiets van het station, geef dit dan aan bij je inschrijving. Kom je met de auto? Neem dan afslag 8 vanaf de A1. Er zijn parkeerplekken voor de deur.
Voor wie en aanmelden
De bijeenkomst is voor ambtenaren erfgoed, ruimtelijke ordening, vergunningen, Omgevingswet, stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten en planologen.
(Beeldverantwoording: Samen Slimmer 2023 bij Pension Homeland op het Marineterrein, foto André Russcher)
