Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet is de gemeente het bevoegd gezag bij zogeheten meervoudige aanvragen bij archeologische rijksmonumenten. Bijvoorbeeld in combinatie met een omgevingsvergunning voor een bouwactiviteit of een omgevingsplanactiviteit. Meestal gaat het om verstoring in de bodem van het archeologische monument.
Archeologisch rijksmonument
Noord-Holland telt 70 archeologische rijksmonumenten, dit zijn zichtbare of onzichtbare terreinen van zeer hoge archeologische waarden. Ze bevatten overblijfselen, voorwerpen of andere sporen van menselijke aanwezigheid in het verleden. Onzichtbare terreinen liggen verscholen in de bodem of onder water en zijn bijvoorbeeld prehistorische nederzettingen, verborgen grafvelden, resten van oorlogslinies of scheepswrakken. Zichtbare terreinen zijn bijvoorbeeld terpen, kasteelterreinen of grafheuvels. Een aantal bijzondere Noord-Hollandse archeologische rijksmonumenten zijn bijvoorbeeld de grafheuvels op de Westerheide, de terpen rondom Schagen of de steentijd nederzetting bij Aartswoud.
Archeologische rijksmonumentactiviteit
Een archeologische rijksmonumentactiviteit is een activiteit waarbij de bodem van zo’n terrein wordt verstoord. Bij zichtbare archeologische rijksmonumenten gaat het ook om activiteiten die de belevingswaarde van het rijksmonument aantasten en/of de mogelijkheid voor monitoring en toekomstig wetenschappelijk onderzoek beperken. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij bouwactiviteiten met veel bodemingrepen waarbij het rijksmonument in verschillende bouwkavels wordt opgesplitst en door meerdere bouwwerken wordt beschadigd of ontoegankelijke wordt gemaakt voor toekomstig onderzoek. De kernvraag in het vergunningsproces is altijd: ‘kan de activiteit in, aan, op of bij het monument het monument ontsieren, schade toebrengen of in gevaar brengen?’ Bijvoorbeeld door het ophogen, verlagen of egaliseren van het terrein, het wijzigen van het grondwaterpeil, het dempen of uitdiepen van watergangen, diepploegen of het aanleggen van kabels en leidingen.
Enkelvoudige of meervoudige vergunning
Bij enkelvoudige vergunningaanvragen is de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) het bevoegd gezag voor het verlenen van de vergunning. Hierbij is alleen sprake van een archeologische rijksmonumentenactiviteit. Bij meervoudige vergunningaanvragen is de gemeente het bevoegd gezag voor het verlenen van de vergunning en geeft de RCE een bindend advies. Hierbij is sprake van meerdere activiteiten, waaronder bouw of kap. Advies vragen aan de RCE is niet vrijblijvend maar een wettelijke plicht. Het advies van de RCE moet worden opgevolgd, anders kan de vergunning niet worden verleend. Indien het advies van de RCE niet wordt opgevolgd, kan de vergunning niet verleend worden.
Meer informatie
Je kunt meer informatie vinden in de Wegwijzer archeologische rijksmonumentenactiviteit op de website vinden van de RCE. Heb je een vraag over dit onderwerp? Je kunt advies vragen aan onze adviseurs op het gebied van archeologie via het Steunpunt Loket.
(Beeldverantwoording: Steunpunt Cultureel Erfgoed)
Deel dit artikel
Categorieën
Tags
Gerelateerde berichten
Benutten en beleven van archeologie
Categorie: Archeologie
De fundamenten van een kasteel die volledig onder de grond liggen, een opgraving die achter hekken plaats vindt of bijzondere vondsten, maar geen plek om ze te laten zien. Hoe maken gemeenten archeologie zichtbaar en beleefbaar?
In beeld: Samen Slimmer 2024
Categorie: Archeologie, Cultuurlandschap, Duurzaamheid, Gebouwd erfgoed, Omgevingswet
Tijd voor onze favoriete excursie van ’t jaar: de lente-excursie van het Steunpunt! Dit keer bezoeken we moois op en rondom de hei tussen Hilversum en Laren. We spreken met elkaar af bij Station Hilversum, waar we ons niet uit het veld laten slaan door een klein lente-buitje.
