In Opmeer gaan erfgoed en beleving hand in hand

Een speciale coproductie

Heleen van Kempen is vanuit de gemeente Opmeer medeverantwoordelijk voor de organisatie van Open Monumentendag. Ze zegt nadrukkelijk dat het gaat om een samenwerking met de gemeente Medemblik, het Hoogheemraadschap en de historische Stichting ‘De Cromme Leeck’. De samenwerking met de gemeente Medemblik is dit jaar voor het eerst en resulteerde in de gezamenlijke organisatie en opening van het Open Monumentendag-weekend. Aanleiding was het recent opgeknapte sluisje, dat precies op de grens van Medemblik en Opmeer ligt. Heleen is vooral verantwoordelijk voor de praktische kant van de organisatie. Ze ziet het als haar taak om als erfgoedambtenaar de vele erfgoedvrijwilligers te ondersteunen bij het organiseren van het weekend, zodat zij zich meer kunnen focussen op de inhoud en de bezoekers.

Erfgoed en beleving gaan hand in hand

Binnen de gemeente combineert Heleen haar erfgoedtaken met haar rol als beleidsadviseur Economische Zaken en Toerisme. Een gouden combinatie, want erfgoed en beleving gaan volgens haar hand in hand. In de gemeente Opmeer – bestaande uit de dorpen Opmeer, Hoogwoud, Spanbroek, Aartswoud, De Weere, Wadway, Zandwerven en Gouwe – ligt een rijke geschiedenis, die volgens Heleen nog beter uitgedragen kan worden. Het valt haar namelijk op dat veel inwoners hun eigen erfgoed niet goed kennen en elk jaar weer verbaasd zijn over al het moois wat de eigen gemeente te bieden heeft. Met projecten als Open Monumentendag probeert ze de inwoners van de gemeente te prikkelen om zich meer in de eigen geschiedenis te gaan verdiepen. Dit is volgens haar belangrijk: “Als je niks doet met erfgoed, dan heb je er ook geen fluit aan”.

Verhalen voor het oprapen

De gemeente Opmeer kent veel bijzondere plekken, die het bezoeken waard zijn. Zo staat in Hoogwoud molen De Lastdrager, een van de oudste korenmolens van Nederland die vrij recent zijn 500-jarige verjaardag vierde. En in Spanbroek staat de St. Bonifatius-kerk, een van de weinige kerken met een bewaard neogotisch interieur. Maar, benadrukt Heleen, het zijn niet alleen de gebouwen die de gemeente bijzonder maken. Ook de verhalen liggen hier voor het oprapen. Zoals de onthoofding van Willem II bij Hoogwoud door de Friezen, waar de onthoofde leeuw in het wapen van Opmeer nog aan herinnert. Of de duizend jaar oude goudschat waar in 2021 een detectorzoeker in Hoogwoud op stuitte. Heleen, nuchter: “Ik heb besloten bij deze plek maar geen informatiebordje neer te zetten”. 

De West-Friese mentaliteit

De zeven gemeenten in West-Friesland beginnen steeds meer met elkaar op te trekken om dit erfgoed uit te dragen, vertelt Heleen, want het zijn juist deze bijzondere verhalen die West-Friesland uniek maken. “We hebben een geschiedenis van opstandig zijn en buiten de lijntjes kleuren. Dat merk je nu ook nog soms een beetje aan de ‘kont tegen de krib’-mentaliteit.” Deze trots klinkt ook door tijdens de opening, in de trotse muziek van de West-Friese band de Galgen en de speeches waarin de Fries-Hollandse oorlogen ‘tegen de Hollanders’ nog niet zo ver in de geschiedenis lijken te liggen. Deze geschiedenis verbindt: volgens de twee aanwezige wethouders Vincent Buis en Jeroen Broeders is de samenwerking tussen West-Friese gemeenten goed, zelfs als de politieke verschillen groot zijn. Deze opening met de twee schouderkloppende wethouders is daarvan het bewijs.   

Jongeren zijn de toekomst

Na de opening kan het weekend van start. Heleen licht een aantal elementen uit het programma toe, waarbij beleving weer centraal staat. Zo kunnen bezoekers kerktorens beklimmen, maar is er ook een theatertraptour langs vier theaterkerken, waar bezoekers gratis kunnen aanschuiven bij verschillende theatervoorstellingen. Jonge inwoners kunnen met een stickerkaart bij verschillende monumenten stickers verzamelen, die kunnen worden ingeruild voor een spannende experience waarbij het West-Friese erfgoed centraal staat. Heleen legt uit dat de jongeren een belangrijke doelgroep zijn bij het organiseren van Open Monumentendag in haar gemeente, want “jongeren zijn de toekomst. Zij moeten later zorgdragen voor het erfgoed. Dit begint met het op waarde schatten ervan”.

(Beeld: Nancy Holderbeke)