In beeld: Steunpunt Erfgoedteam: Op en rondom de hei

Tijd voor onze favoriete excursie van ’t jaar: de lente-excursie van het Steunpunt! Dit keer bezoeken we moois op en rondom de hei tussen Hilversum en Laren. We spreken met elkaar af bij Station Hilversum, waar we ons niet uit het veld laten slaan door een klein lente-buitje. Gauw op de fiets naar onze eerste stop: Hilversum Noord!

Klik op de < > om meer foto’s te zien

Bij de bijzondere Noorderbegraafplaats wacht Annette Koenders op ons, beleidsadviseur cultureel erfgoed bij gemeente Hilversum. De rijksmonumentale Noorderbegraafplaats is een prachtig ontwerp van Dudok uit 1929. Op deze plek neemt Annette ons mee in de geschiedenis van deze wijk, waar rondom de begraafplaats in de wederopbouw periode veel werd gebouwd. Nu is dit een ideale plek voor stadsvernieuwing, maar hoe zorg je ervoor dat de bijzondere kwaliteiten van deze wijk niet verloren gaan? Annette laat ons een aantal plekken in de wijk zien met bijzonder wederopbouw erfgoed én met zorgvuldige stadsvernieuwing.

Grafheuvels en het ‘illusielandschap’

We fietsen enkele minuten maar gaan daarmee duizenden jaren terug in de tijd: aan de rand van stad en heide bevinden zich bijzondere grafheuvels. Een vrijwilliger van het Geologisch Museum Hofland vertelt ons meer over de ontstaansgeschiedenis van de heide en de bijzondere prehistorische vondsten die gedaan zijn in deze grafheuvels.

Klik op de < > om meer foto’s te zien

Onder leiding van Irmgard van Koningsbruggen, voorzitter van de commissie ruimtelijke kwaliteit van de Gooise Meren, fietsen we verder de heide op. Naast de Aardjesberg (een stuwwal van zo’n 150.000 jaar oud) neemt Irmgard ons mee in het verhaal van dit bijzondere cultuurlandschap. Zij laat ons zien dat de Westerheide een ‘illusielandschap’ is, dat heel natuurlijk aandoet, maar eigenlijk door mensen is gecreëerd en in stand wordt gehouden.

Crailo

Via een pad met de toepasselijke naam ‘gebed zonder end’ fietsen we zo’n drie kilometer over de heide naar het buurtschap Crailo. Daar ontmoeten we Nanne Zwiep en Ingeborg Vos van het Projectbureau Crailo en Marlies van Diest, landschapsontwerper. Met oranje hesjes aan fietsen we onder hun leiding het bouwterrein op. Crailo was vroeger een militair oefenterrein waar dienstplichtigen werden opgeleid. Bijzondere gebouwen op het terrein, zoals de Kolonel Palmkazerne, recentelijk als monument aangewezen, herinneren nog aan deze geschiedenis. Het gebied hoort nu bij drie gemeenten (Gooise Meren, Laren en Hilversum) die alle drie ambities hebben voor het terrein. Zij hebben hun krachten gebundeld en het Projectbureau Crailo opgericht dat op zorgvuldige wijze zorgt voor een herontwikkeling van dit terrein tot gemengd woon- en werkgebied.

De Brink in Laren

Na een snel kopje koffie en taart bij De Groene Afslag vervolgen we onze weg en roetsjen we naar beneden richting De Brink in Laren. Naast de beroemde poffertjeskraam worden we ontvangen door Karel Loeff, raadslid in gemeente Laren en directeur van Erfgoedvereniging Heemschut. Met een scala aan historische afbeeldingen laat Karel ons de rijke geschiedenis van de vijver op De Brink zien. Nu is deze plek bijna berucht: de gemeenteraad wil de vijver aanpassen om daarmee de waterproblematiek in de gemeente te voorkomen. Daar is veel discussie over ontstaan, omdat de vijver in een rijksbeschermd gezicht ligt en men zich afvraagt in hoeverre het aanzicht van de vijver daarmee mag veranderen. Een ons niet onbekende discussie over de balans tussen behouden en ontwikkelen!

Museum Hofland

Onze moderator Karianne Vanderbroucke sluit de dag met ons af. Om toch nog onze treinen te kunnen halen fietsen we in een razend tempo door naar het station in Hilversum. Een klein deel van onze groep blijft nog even hangen bij één van de highlights van dit gebied: het Geologisch Museum Hofland, waar we een rondleiding krijgen van één van de vrijwilligers die enorm veel weet te vertellen over de bijzondere geschiedenis van dit gebied.

Samenvattend was het een bomvolle en maximaal leerzame excursie, met voorbeelden van erfgoed in de breedste zin uit alle tijden. De rode draad is, zoals zo vaak; erfgoed staat niet stil, beweegt mee, verandert, vernieuwt en vermeerdert in waarde voor ons allemaal!

(Beeldverantwoording: André Russcher)