Verslag Rondetafelgesprek archeologie in Gooi en Vechtstreek

Archeologie Gooi en Vechtstreek: genoeg kansen voor omgevingsbeleid en beleving – verslag Ronde-Tafelgesprek

Samen inventariseren hoe het staat met de ‘archeologische voorraad’ van het Gooi en de Vechtstreek, en met het benutten en beleven ervan: dat deden de deelnemers aan het Rondetafelgesprek op 10 oktober 2019 in de Infoschuur van het Goois Natuurreservaat in Hilversum. Doel: door goede informatie kansen signaleren voor goed archeologiebeleid en de omgang met het archeologische erfgoed versterken. De informatie die de deelnemers inbrachten wordt gebruikt voor het aanvullen van het archeologische kennisdocument ‘Basisdocument Gooi & Vechtstreek’ en de archeoglossy SCHATRIJK die het Steunpunt in 2020 uitbrengt.

Provinciale archeologiebieden Gooi en Vechtstreek

Yvette Burnier, Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland riep de aanwezigen op om tijdens de Ronde Tafel zo breed mogelijk met elkaar door te praten over de archeologie in de provinciale archeologiegebieden van het Gooi en de Vechtstreek. Wat weten we al, en wat nog niet? Wat zijn de kansen en hoe leggen we de verbinding? Met die informatie vult het Steunpunt het kennisdocument aan. In 2020 zal het Steunpunt de archeoglossy SCHATRIJK Gooi en Vechtstreek publiceren.

Hierna ging beleidsadviseur Rob van Eerden, provincie Noord-Holland, kort in op het beleid rondom de provinciale archeologiegebieden. De gemeenten zijn bevoegd gezag en bepalen het beleid; de provincie stimuleert het benutten en het beleven van het archeologische erfgoed. Inspirerende voorbeelden en goede informatie maken het voor gemeenten makkelijker om goed beleid te maken en draagvlak hiervoor te creëren. Basisdocument en SCHATRIJK zijn hiervoor goede instrumenten. Van Eerden sprak van het Gooi en de Vechtstreek als een welbekend maar toch slecht gekend archeologiegebied. Veel onderzoek is ‘uit de oude doos’ en het is moeilijk om daaruit overzicht te krijgen.

Van Neanderthaler tot Koude Oorlog

Eliza van Rooijen van Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland onderstreepte tijdens haar presentatie de archeologische potentie van het gebied. In principe is alles van Neanderthaler tot en met erfgoed uit de Koude Oorlog in de gebieden aanwezig. Maar veel onderzoeken zijn er niet, deels doordat in de natuurgebieden weinig grootschalige ingrepen uitgevoerd zijn, deels omdat afdekking van vroegere landschappen het vinden minder vanzelfsprekend maakt. Bijzonder is dat verscheidene archeologische monumenten ook bovengronds ervaren kunnen worden, zoals de duizenden jaren oude grafheuvels en raatakkers uit laat- neolithicum en bronstijd in het Gooi.

Publiek zoekt straks digitaal naar grafheuvels en oude wegen

Hester van den Ende, provincie Utrecht, ging in op archeologisch onderzoek door de naastgelegen gemeente Utrechtse Heuvelrug. Het Gooi is in feite een uitloper van de heuvelrug. De afgelopen jaren zijn in samenwerking met Universiteit Leiden veel grafheuvels (verder) in kaart gebracht en voor een klein deel onderzocht. Provincie Utrecht wil in navolging van Erfgoed Gelderland starten met het project ‘Erfgoed gezocht’. Iedereen die interesse heeft kan straks achter haar of zijn computer aan de slag om grafheuvels, wegen en andere archeologische fenomenen te achterhalen op luchtfoto’s. Doel is tweeledig: een goede kennis van de archeologische voorraad leidt tot beter beleid en beheer, en door publieksparticipatie ontstaat een groot netwerk en verbreed je je draagvlak voor beleid. De aanwezigen waren zeer geïnteresseerd en meenden dat dit project ook geschikt zou zijn voor Het Gooi.

Archeologie inspireert ruimtelijk ontwerp Blaricummermeent

Maaike de Waal, ARGEOgraph, liet zien hoe zij samen met Kirsten Leijnse, PICA Archeologie, archeologie gebruikte voor inrichtingsplannen op de Blaricummermeent. Toen de crises de nieuwbouw hier tijdelijk stil legde, schreef het projectbureau een ontwerpwedstrijd uit voor tijdelijk gebruik van het ‘Wachtend Land’. In hun winnende ontwerp gebruikten de archeologen het thema ‘gemeenschappelijk gebruik’ als verbindende verhaallijn van (ver) verleden naar heden. Het archeologie-ontwerp werd, samen met twee andere winnende plannen, gerealiseerd en kreeg uiteindelijk zelfs een permanent karakter. Wie nu op de Blaricummermeent rondwandelt, ervaart een harmonieuze mix tussen archeologie, kunst, en ecologie. Een mooi voorbeeld van hoe het verleden de toekomst vorm kan geven.

Samen aan de slag

Vervolgens gingen de deelnemers uiteen om met elkaar informatie te delen en goede initiatieven of kansen aan te geven. Met stiften en plakbriefjes werd de archeologie letterlijk op de kaart gezet. In de slotsessie werden de resultaten gedeeld. De aanwezigen spraken hun waardering uit voor de nuttige en interessante bijeenkomst en verzochten het Steunpunt om hier een vervolg aan te geven.

Aan het Ronde-Tafelgesprek namen vertegenwoordigers van twee provincies, twee steunpunten, zes gemeentes, vijf erfgoedorganisaties, een projectontwikkelaar, drie natuurorganisaties en twee educatieve organisaties deel.

Het concept-basisdocument Gooi & Vecht vindt u hier; dit zal met de gegenereerde kennis worden aangepast en in het eerste kwartaal van 2020 worden gepubliceerd.

SCHATRIJK Gooi & Vechtstreek verschijnt in 2020; hiervan zal in de Nieuwsbrief melding worden gemaakt. De vorige edities vindt u via onderstaande knop.

(Beeldverantwoording: Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland)