Erfgoedregistratie

Erfgoedregistratie

Noord-Hollandse gemeenten registreren gemeentelijke monumenten en beschermde stads- en dorpsgezichten op uiteenlopende wijzen – dit varieert van het bijhouden van een Excelbestand tot het gebruik van verschillende software en GIS-systemen. Na inwerkingtreding verlangt de Omgevingswet de beschikbaarheid van deze gegevens in het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). Ondanks de overgangssituatie tot 2030 is het goed om daar als gemeente nu al over na te denken. Op woensdag 26 oktober organiseerde het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland een eerste verkennende bijeenkomst over dit onderwerp.

Ter voorbereiding op de Omgevingswet hebben veel gemeenten hun erfgoedregistratie onder de loep genomen. Hierbij is de kwaliteit van de bestaande erfgoeddata verbeterd en meer toegankelijk gemaakt. Een aantal gemeenten maakte daarbij gebruik van de Erfgoedstandaard (hierna: standaard), die werd ontwikkeld door de werkgroep De Data-Beet van Federatie Grote Monumentengemeenten en wordt aanbevolen door de rijksoverheid.

De standaard helpt gemeenten hun monumenten en erfgoed eenduidig te registreren en maakt erfgoedgegevens beter toegankelijk en uitwisselbaar. Een aantal voordelen van de standaard zijn de online omgeving, de specifieke toepassing voor monumentenbeheer, de ontwikkeling door en voor gemeenten, de mogelijkheid om extra documenten toe te voegen en de lage kosten. De standaard is ook eenvoudig te koppelen aan andere kaartviewers binnen de gemeente. Een nadeel is dat de API, de Application Programming Interface die communicatie tussen verschillende (software) applicaties/programma’s mogelijk maakt, handmatig gedownload moet worden en door een GIS specialist ingeladen moet worden.

Erfgoedregistratiestandaard 

Aan de gemeentelijke registratie onder de Omgevingswet worden geen minimale eisen gesteld. De volgende velden zijn wel altijd verplicht bij het gebruik van de erfgoedregistratiestandaard:

• Identificatie
• Type
• Aard registratie

In het geval dat Aard registratie = beschermd zijn de volgende velden verplicht:

• Beschermd als
• Beschermd door

In het geval dat Beschermd als = monument zijn de volgende velden verplicht:

• Monumentnummer
• Redengevende omschrijving

Over het algemeen zijn gemeenten nog terughoudend in het delen van redengevende omschrijvingen. Veel oude redengevende omschrijvingen zijn ontoereikend en het kost veel werk om deze compleet te maken. Daarom is een disclaimer nodig die duidelijk maakt dat eigenaren geen rechten kunnen ontlenen aan de inhoud van een redengevende omschrijving. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed gebruikt daarom de benaming ‘registeromschrijving’, die bestaat uit twee onderdelen: een juridisch deel en een kennisdeel waarin foto’s, beschrijving en waardering zitten.

De erfgoedregistratiestandaard onderscheidt ook groepen gegevens: juridische gegevens, locatiegegevens en kennisgegevens, en biedt de mogelijkheid om extra informatie toe te voegen zoals de bouwstijl, architect, datering, foto’s etc.

De standaard is gekoppeld aan de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). Daardoor ligt de focus op dit moment nog op gebouwd erfgoed. Het toevoegen van monumenten zonder een BAG registratie, zoals een park of zichtlijn, is ook mogelijk, mits er een grondvlak bekend is. Het systeem is vooralsnog gericht op gemeentelijke monumenten, maar in de toekomst kunnen rijksmonumenten, provinciale monumenten of objecten met een andere bescherming ook ingevoerd worden. De omgeving van het monument, die onder de Omgevingswet in kaart gebracht kan worden, zal straks ook via de Erfgoedstandaard ingevoerd kunnen worden.

Er is een werkgroep in het leven geroepen die gemeenten ondersteunt met hun erfgoedregistratie. Gemeenten kunnen hun digitaal beschikbare erfgoedregistraties door de werkgroep laten vergelijken met de standaard. Daarvan krijgen zij een terugkoppeling in de vorm van een rapportage die aangeeft hoe de erfgoeddata zich verhoudt tot de Erfgoedstandaard. Gemeenten kunnen hun dataset opsturen naar het volgende e-mail adres onder vermelding van de gemeentenaam in het onderwerp: werkgroepwddb@gmail.com. Uiteraard blijft de gemeente altijd bronhouder en beheerder van de erfgoeddata.

Verder lezen

Voor overige vragen over erfgoedregistratie onder de Omgevingswet kunnen gemeenten mailen naar info@steunpuntcultureelerfgoednh.nl

Erfgoedregistratie.nl
Werkgroep Databeet
Verslag Erfgoedteam: Erfgoedregistratie

(Beeldverantwoording: Screenshot Erfgoedregistratiesysteem)