Blog Cultuurhistorische biografie van het IJsselmeergebied
“Waar en hoe kan ons erfgoed gekoppeld worden aan ruimtelijke plannen, zodat zowel het plan als het erfgoed er beter van wordt?”
Jeroen Zomer, senior beleidsadviseur landschap en cultuurhistorie (MOOI Noord-Holland) – Netwerkbijeenkomsten 30 maart en 4 april (Workshop de cultuurhistorische biografie)
..
In het kader van de Gebiedsagenda IJsselmeergebied 2050 werkt de RCE (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed) aan de Cultuurhistorische IJsselmeerbiografie. De inhoud is vooral waardevol voor gemeenten langs het IJsselmeer, maar de aanpak kan voor meer gemeenten interessant zijn. De erfgoedbrede aanpak en de uitnodigende toon van de biografie zijn uitstekend geschikt als onderlegger of onderdeel van de omgevingsvisie.
De Cultuurhistorische IJsselmeerbiografie
Het IJsselmeergebied krijgt de komende decennia te maken met verschillende opgaven zoals energietransitie, waterveiligheid, waterkwaliteit, krimp en schaalvergroting. Om de aanpak van deze opgaven en ambities te bundelen heeft het rijk het initiatief genomen tot de Gebiedsagenda IJsselmeergebied 2050. Om ook de cultuurhistorie in het gebied een rol te geven bij deze ontwikkelingen, is er de afgelopen maanden gewerkt aan de Cultuurhistorische IJsselmeerbiografie. Een document om initiatiefnemers te inspireren tot het maken van weloverwogen keuzes met betrekking tot cultuurhistorische waarden en waar mogelijk zelfs versterking van dat erfgoed. Afgelopen maanden heb ik voor de RCE gewerkt aan het Noord-Hollandse deel van de IJsselmeerbiografie.
De methode
In de biografie is de geschiedenis van het IJsselmeergebied in vier thema’s uitgewerkt: Land en Water, Wonen en Leven, Handel en Visserij. Per thema is een verhaallijn geschreven, waarin de geschiedenis chronologisch is behandeld en waarin de belangrijkste cultuurhistorische ensembles zijn beschreven. Vervolgens is er per thema een inventarisatie gemaakt van de cultuurhistorische elementen (aardkundige, archeologische, landschappelijke en bouwkundige) die tot het thema behoren en daaruit zijn een aantal voorbeelden gekozen. Voor het thema handel zijn bijvoorbeeld de VOC-pakhuizen in Hoorn, de vuurtoren van Marken en het Goudriaankanaal uitgekozen. Van deze voorbeelden is de geschiedenis beschreven en gekeken waar de knelpunten, maar vooral de kansen liggen bij de verschillende ruimtelijke opgaven. Met andere woorden, waar en hoe kan ons erfgoed gekoppeld worden aan ruimtelijke plannen zodat zowel het plan als het erfgoed er beter van wordt?
De cultuurhistorische biografie als methode voor de omgevingsvisie
Deze erfgoedbrede benadering en uitnodigende toon van de cultuurhistorische biografie is ook goed te gebruiken als onderlegger, of zelfs als onderdeel van de omgevingsvisie. Met de IJsselmeerbiografie als voorbeeld werd bij de netwerkbijeenkomsten in Noord-Holland Noord (Den Helder) en West-Friesland (Medemblik) daarom in een workshop gewerkt aan een cultuurhistorische biografie van de betreffende regio’s. In de interactieve sessies met alle aanwezigen kwamen de specifieke kenmerken van de gebieden al snel boven water; in Den Helder was er veel aandacht voor de waterstaatsgeschiedenis en de militaire geschiedenis en in Medemblik voor de stedenbouwgeschiedenis en de land- en tuinbouwgeschiedenis. Tot slot werden verschillende ideeën geopperd om het regionale erfgoed te koppelen aan nieuwe ruimtelijke opgaven. Met de resultaten die in de korte tijd van de workshops werden behaald en de ideeën die werden gedeeld, kunnen we spreken van geslaagde sessies die zeker voor herhaling vatbaar zijn.
Contact
De Cultuurhistorische IJsselmeerbiografie zal binnenkort in zijn geheel gepubliceerd worden door de RCE. De workshop zal tijdens de netwerkbijeenkomsten van Laag Holland (11 mei) en Noord-Holland zuid (18 mei) nogmaals op het programma staan. Voor vragen over de Cultuurhistorische IJsselmeerbiografie of de methode kunt u contact opnemen met het Loket via 072-5204459 of info@steunpuntcultureelerfgoednh.nl
Deel dit artikel
Categorieën
Tags
Gerelateerde berichten
Stille ruilverkaveling: historische verkavelingspatronen in het geding
Categorie: Cultuurlandschap
Watererfgoed is van belang voor de identiteit van Noord-Holland. Onderdeel van dat watererfgoed zijn historische waterstructuren, maar die zijn lang niet altijd beschermd. Onderzoek wijst uit dit erfgoed in onze provincie verdwijnt en dat er onvoldoende borging bij gemeenten.
‘Erfgoed als uitgangspunt’, een interview met Carola Hein
Categorie: Gebouwd erfgoed, Omgevingswet
Carola Hein sprak tijdens ons Samen Slimmer symposium over de veelzijdige historie van ons water en benadrukte hoe belangrijk het is om hier op een brede manier over na te denken. Hoe kunnen we omgaan met de waardeverandering in relatie tot ons watererfgoed? En hoe kunnen we het narratief benutten door het watererfgoed in te zetten voor een duurzame ontwikkeling van onze leefomgeving?
