Kerkenvisies Noord-Holland

Kerkenvisies Noord-Holland

Vanaf dit jaar stelt Minister Ingrid van Engelshoven van OCW middelen beschikbaar om gemeenten te stimuleren om samen met kerkeigenaren/-beheerders en andere stakeholders een integrale kerkenvisie op te stellen. Het doel van het opstellen van deze visie is dat gemeenten inventariseren wat er binnen de kerkgemeenschappen in hun gemeente speelt, om vervolgens samen met de verschillende afdelingen (erfgoed, stedenbouw, vastgoed, sociaal) van de gemeente, de kerken en andere belanghebbenden op een constructieve manier na te denken en afspraken te maken over de toekomst van het lokale religieuze erfgoed.

Pilot-gemeenten

Vooruitlopend op de officiële landelijke start van dit project zijn er in het najaar van 2018 zes pilotgemeenten – onder begeleiding van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) –  begonnen met het opstellen van een kerkenvisie. De gemeente Zaanstad is één van die pilot-gemeenten: daar wordt momenteel gewerkt aan een kerkenvisie voor circa 60 kerken in de Zaanstreek, waarvan de meeste de status van rijksmonument, provinciaal monument of gemeentelijk monument hebben. Het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland ondersteunt de gemeente bij het doorlopen van dit proces en zal de geleerde lessen met andere Noord-Hollandse gemeenten delen. De officiële uitkomsten van de landelijke pilot volgen later dit jaar.

Financiële steun

Tot eind 2021 kunnen gemeenten financiële steun aanvragen via de RCE voor het opstellen van een kerkenvisie. Het is raadzaam om voorafgaand daaraan eerst de Checklist bij het opstellen van een kerkenvisie te lezen. Gemeenten kunnen vervolgens via het aanvraagformulier het hele jaar door een decentralisatie-uitkering aanvragen. Aanvragen worden beoordeeld op volgorde van binnenkomst. De hoogte van de uitkering wordt bepaald door het feitelijk aantal kerkgebouwen binnen de gemeentegrenzen; gebouwen die oorspronkelijk als gebedshuis zijn gebouwd.

Toekenning uitkering

Na beoordeling door de RCE vindt uitkering twee keer per jaar plaats via het Gemeentefonds. Indien de grens van het budget voor dat jaar bereikt is, schuift de aanvraag door naar de volgende indieningsperiode. Voor de eerste ronde geldt de periode van 1 januari tot en met 15 februari 2019. Die aanvragers ontvangen begin mei bericht van het ministerie van OCW of hun aanvraag is gehonoreerd via de Meicirculaire. Alle gemeenten die tussen 16 februari en 15 juni 2019 een aanvraag indienen ontvangen medio augustus een bericht. In 2021 stopt de regeling. Aanvragen die zijn ingediend vóór 15 juni 2021 kunnen nog gehonoreerd worden. Via de Septembercirculaire 2021 worden deze uitbetaald.

Rol Steunpunt

Naast de pilotgemeente Zaanstad ondersteunt het Steunpunt ook een aantal andere gemeenten die deze maand zijn begonnen met het opstellen van hun kerkenvisie. Op donderdag 12 september 2019 organiseert het Steunpunt in samenwerking met de RCE een informatiebijeenkomst over kerkenvisies, waar naast de Zaanse kerkenvisie ook ervaringen van andere gemeenten besproken worden en vragen aan de RCE gesteld kunnen worden. Op 28 februari wordt er tijdens onze regionale netwerkbijeenkomst in Bloemendaal ook aandacht aan het opstellen van kerkenvisies besteed.

Vergeet de archeologie niet!

Voor alle vragen met betrekking tot uw kerkenvisie kunt u terecht bij ons Loket. Wij kunnen u onder andere adviseren over het ondergrondse erfgoed. Wanneer een kerkgebouw wordt herbestemd kunnen ingrepen als het aanbrengen van vloerisolatie, energiesystemen, kabels en leidingen of bouwkundige voorzieningen namelijk gevolgen hebben voor de archeologie. U kunt denken aan fundamenten van eerdere kerken of begravingen (inclusief overblijfselen). Bijna altijd zal er voorafgaand aan de verbouwing archeologisch onderzoek moeten worden verricht waarvan de kosten aanzienlijk kunnen zijn. Het Steunpunt adviseert u daarom graag hoe u dit in uw kerkenvisie verankert.

Met archeologie gerelateerde vragen kunt u contact opnemen met Monica Dütting (m.dutting@nmferfgoedadvies) en met alle andere erfgoed gerelateerde vragen met Reinier Mees (r.mees@mooinoord-holland.nl).

(Beeldverantwoording: Ossip van Duivenbode)