Herbestemming

Klaas Telgenhof is de Loods Herbestemming van provincie Noord-Holland en helpt bij het zoeken naar nieuwe functies voor leegstaande monumenten. Het Steunpunt vroeg hoe hij te werk gaat.

Ze liggen verspreid over de stad, dateren uit de periode 1673-2009 en waren allen tot voor kort nog operationeel. Nu vormen 22 Amsterdamse brugwachtershuisjes tezamen het SWEETS hotel. Dat traject heeft geleid tot nieuwe inzichten met betrekking tot het herbestemmingsproces en de exploitatie.

Het Steunpunt ging in gesprek met Paul Heilig, medewerker vergunningen van de SED-gemeenten, om te bespreken welke nieuwe inzichten ontstaan zijn naar aanleiding van het herbestemmingsproces.

Het herbestemmingstraject Fort K’ijk is inmiddels een paar jaar geleden afgerond en in het voormalig militaire fort wonen sindsdien autistische jongvolwassenen. Hoog tijd voor een update anno 2022. Het Steunpunt ging in gesprek met Telly Noutsis, directeur van de exploitant de Heeren van Zorg, om te bespreken welke nieuwe inzichten ontstaan zijn naar aanleiding van de exploitatie. 

De Handreiking gemeentelijke monumenten gaat over het beleid en de procedures die betrekking hebben op gemeentelijke monumenten en is bedoeld voor monumenteneigenaren en gemeenteambtenaren, zoals erfgoeddeskundigen en vergunningverleners.

Duizenden naoorlogse schoolgebouwen dreigen te worden gesloopt. Dat is ongewenst, want zo gaat waardevol onderwijserfgoed verloren. Het is ook onnodig. Deze jong historische scholen kunnen uitstekend worden aangepast aan het gebruik van de toekomst. ‘De Molenwiek Dalton’ in Haarlem laat zien hoe het kan.

Op 9 september vond de digitale Erfgoedteambijeenkomst plaats over het behoud van waardevolle schoolgebouwen. Lees hier het verslag van deze bijeenkomst en bekijk de presentatie.

De ErfgoedRaad is een informatieve talkshow voor Staten- en raadsleden over erfgoed in Noord-Holland. Dit programma illustreert de meerwaarde van erfgoed voor andere opgaven aan de hand van vijf actuele voorbeelden.

De Handreiking provinciale monumenten gaat over het beleid en de procedures die betrekking hebben op provinciale monumenten en is bedoeld voor monumenteneigenaren en gemeenteambtenaren, zoals erfgoeddeskundigen en vergunningverleners.

Veel mensen vinden het vanzelfsprekend dat erfgoed er is, maar dat is er zeker niet. De verhalen in dit blad laten zien hoe erfgoed een goede plek kan krijgen én houden in het huidige landschap en in onze dorpen en steden. 

Het is nog steeds mogelijk een aanvragen in te dienen voor een decentralisatie-uitkering kerkenvisies. De deadline voor de septembercirculaire is 15 juni. Klik op de link voor meer informatie en uitleg over het belang van een kerkenvisie, juist in deze tijd.

De infographic dient ter inspiratie, informatie en als geheugensteuntje voor gesprekken met bijvoorbeeld initiatiefnemers of eigenaren.

Op 12 maart 2020 organiseerden we de tweede netwerkbijeenkomst van het jaar in Hilversum. Hier lees je het verslag, kun je de presentaties bekijken, zie je de foto's en vind je relevante links en aanvullende informatie.

Op 11 februari 2020 organiseerden we de eerste netwerkbijeenkomst van het jaar in Alkmaar. Hier lees je het verslag, kun je de presentaties bekijken, zie je de foto's en vind je relevante links en aanvullende informatie.

Ruim een halve eeuw badderden inwoners van Hilversum in het badhuis aan de Meidoornstraat. Nadat de vraag naar badhuizen verminderde bleek het uiteindelijk niet mogelijk om het openbare karakter te bewaren. Recent kreeg het rijksmonument een nieuwe bestemming door een particulier initiatief dat tot de verbeelding spreekt. Wie wil er nu niet wonen in een badhuis dat is ontworpen door Dudok?

Als onderdeel van een grotere gebiedsontwikkeling zou het ‘Logement Duitse Officieren’ aanvankelijk tot appartementencomplex worden herbestemd. Uiteindelijk heeft het gebouw een museumfunctie gekregen: recent opende het Atlantikwall Centrum haar deuren. Visie en vasthoudendheid van de bedenkers veranderden de koers van een herbestemming.

Ze liggen verspreid over de stad, dateren uit de periode 1673-2009 en waren allen tot voor kort nog operationeel. Nu vormen achttien Amsterdamse brugwachtershuisjes tezamen het SWEETS hotel – tien andere worden er nog opgeleverd. De complexe herbestemming is een verhaal over enthousiaste samenwerking en woekeren met vierkante centimeters. En vooral over liefde voor ons culturele erfgoed.

Al dertig jaar lang staat de Grote Kerk ‘in de weg’, middenin het centrum van Hoorn. Nu wordt het gesloten en ietwat bedompte gebouw getransformeerd tot een open en gastvrije plek: een hotel, restaurants en mogelijk een bierbrouwer en kaasmakerij moeten het plein weer tot leven wekken.

Liggend tussen McDonalds en een bioscoop was de transformatorbunker lange tijd een vreemde eend in de bijt. De bunker stond decennia lang leeg; een mistroostige herinnering aan de Tweede Wereldoorlog. Nu is één van de somberste plekken van Schagen veranderd in één van de leukste.

De kerk van Rietveld was altijd al de ‘hoeksteen van de buurt’. Letterlijk, als kubusvormig gebouw op de hoek van het water. Maar vooral figuurlijk, als een wereld in het klein: een kerk, theater, crèche en later bibliotheek. En straks met een filmzaal en brouwerij waar je zo kan binnenlopen. ‘Iedereen heeft wel iets met de Hoeksteen.’

Vakantie vieren en tegelijk een steentje bijdragen aan de zorg voor erfgoed. Dit is het uitgangspunt van de monument-en-bed-locaties van Vereniging Hendrick de Keyser. Ook de Mariatoren in Hoorn werd in 2015 omgebouwd tot een van deze onalledaagse overnachtingsplekken.

Op 12 september organiseerde het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland samen met provincie Noord-Holland en de RCE het Toekomst Religieus Erfgoed Symposium. Dit is de impressie en u vindt hier de presentaties terug van de sprekers.

Het loket van het Steunpunt is al enkele jaren via de website, email en telefoon bereikbaar voor vragen. Het is in die tijd uitgegroeid tot vaste vraagbaak voor ambtenaren, maar ook voor bedrijven en particulieren. Tijd voor een analyse.

Hoe geven we onze kerkgebouwen een duurzame toekomst? In dit artikel geeft Frank Strolenberg (RCE) achtergrondinformatie over het religieuze landschap van Noord-Holland en beschrijft hij wat de nationale kerkenaanpak zou kunnen betekenen voor gemeenten en kerkeigenaren.

Provincie Noord-Holland, het Steunpunt, BOEi en De Groene Grachten organiseerden het Duurzaam Erfgoed Congres 2019. Lees hier het verslag en bekijk de foto's!

Om het draagvlak voor de bescherming van monumentale objecten te vergroten, helpt het als er voldoende kennis van het pand of gebied beschikbaar is. Met dit artikel willen we de (monumenten)ambtenaar aanknopingspunten bieden bij de inspanning om erfgoed in de gemeente te beschermen.

Tijdens het Duurzaam Erfgoed Congres 2019 gaan wij met overheden, architecten, erfgoedprofessionals, ontwikkelaars, investeerders, uitvoerders, innovators en onderzoekers opzoek naar antwoorden op de vraag wat onze ambities zijn op het vlak van duurzaamheid.

Per januari 2019 is Steven Slabbers in functie als onafhankelijk adviseur ruimtelijke kwaliteit van de provincie Noord-Holland. Nu hij een aantal maanden aan het werk is leek het ons een goed idee om te horen wat voor agenda hij heeft.

Vanaf dit jaar stelt Minister Ingrid van Engelshoven van OCW middelen beschikbaar om gemeenten te stimuleren om samen met kerkeigenaren en -beheerders en andere stakeholders een integrale kerkenvisie op te stellen.

Handvatten voor (monumenten)-ambtenaren! Lees hier het verslag over de Erfgoedteam bijeenkomst van 27 maart over bouwhistorische onderzoeken.

In de kaartviewer van het Steunpunt vindt u verschillende kaartlagen over archeologie, monumenten en het landschap.

Het Steunpunt organiseerde op donderdag 14 februari een themabijeenkomst Jong Archeologisch Erfgoed (1750-1950): omgang met stellingen en linies. Een verslag.

In aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen organiseerde het Steunpunt een verkiezingsdebat voor (aankomend) bestuurders over de relatie tussen erfgoed en grote maatschappelijke opgaven. Lees het korte verslag en bekijk de foto's.

Het Steunpunt bouwt aan een overzichtelijke databank met herbestemmings- en energietransitievoorbeelden. Lees hier welke projecten inmiddels de revue zijn gepasseerd.

Een trefpunt voor de buurt. Van concerten tot uitvaarten, of gewoon een biertje proeven: een vruchtvolle samenwerking tussen gemeente en ondernemers maakte van ANNA de nieuwe culturele hotspot van Amstelveen.

Lees hier het verslag van de Expertmeeting bij de Grote Rietschuur op maandag 15 oktober 2018.

Meer informatie over de voorlichtingsbijeenkomsten kerkenvisies die worden georganiseerd door de provinciale steunpunten cultureel erfgoed.

Rijksmonumentale stolp De Broedersbouw heeft een nieuwe bestemming gekregen als onderkomen voor negen appartementen. Het bleef jarenlang spannend of de herbestemming zou slagen: midden in crisistijd werd het plan mét omgevingsvergunning te koop gezet.

Het Vuurtoreneiland in het Markermeer maakt onderdeel uit van de Stelling van Amsterdam en was lange tijd ontoegankelijk voor het publiek. Het eiland is binnen een paar jaar uitgegroeid tot een gewilde culinaire bestemming.

Binnen het beschermde stadsgezicht van Enkhuizen, is in een voormalige scheepswerf bierbrouwerij De Werf gevestigd. Ontwikkelingen hadden hier jarenlang stilgelegen toen de werf na een brand in 2004 werd verlaten.

Het schooltje van Dik Trom is een eenklassig schoolgebouwtje uit de late 19e eeuw. Schrijver C.J. Kieviet gaf er les en schreef er zijn beroemde Dik Trom reeks. Dankzij de inspanningen van velen is het sinds 2013 een kinderboekenmuseum.

De Leeuwenhof is een vredig wereldje aan de Middenweg in Heerhugowaard, ingeklemd tussen de wijken Butterhuizen en Stad van de Zon. In 2017 werd de voormalige kaasmakerij omgetoverd tot woonzorgvoorziening voor ouderen met dementie.

De chocoladefabriek van Ringers was een begrip, maar raakte letterlijk en figuurlijk uit beeld. Dankzij inspanningen van deskundigen staat het niet meer op de slooplijst, maar speelt het de hoofdrol in de omvangrijke gebiedstransformatie van het Ringerskwartier.

Nog net op tijd is het langhuis in Oosterleek van instorting gered. Na jarenlange inspanning en een voorbeeldige restauratie kun je er nu slapen in de sfeer van het laat-negentiende eeuwse boerenbedrijf.

Het Steunpunt belichtte ingewikkelde vraagstukken binnen de erfgoedwereld op de Dag van de Herbestemming en de A&O Dag. In 2019 praten we verder met professionals en andere erfgoedliefhebbers.

Wat is het beleid van de overheid inzake monumentale interieurs? Hoe kan je als ambtenaar opereren als er bijvoorbeeld een woning te koop staat waarin zich nog een historisch interieur bevindt?

Het Steunpunt organiseerde op donderdag 20 september 2018 de Dag van de Herbestemming. Wat leverde deze dag op?

Deze monumentenwijzer maakt u wegwijs in kennis, kansen, advies en financieringsmogelijkheden bij de provincie Noord-Holland.

Lees hier het interview van het Steunpunt met cultureel gebiedsontwikkelaar Ellen Klaus.

Het doel van de regeling is om haalbaarheidsonderzoeken naar de herbestemming, gebruiks- en duurzaamheidstoepassingen van monumenten zonder woonfunctie, te stimuleren om leegstand te voorkomen.

Psychiatrische instelling St. Willibrordus Heiloo vormde sinds 1929 een besloten wereld. Met een grotendeelse herbestemming zijn nu de poorten voor de buitenwereld opengezet.

Gemaal De Lynden maakte halverwege de 19e eeuw de Haarlemmermeer droog. De pompen zijn nu stilgelegd en sinds 2015 biedt het neogotische gemaal onderdak aan restaurant Bij Qunis.

Voorherbestemming bij Gebouw 8 op het Hembrugterrein in Zaandam. Het 19e-eeuwse, voormalige wapendepot was er lange tijd beroerd aan toe, maar wordt nu opgeknapt.

Met behoud van de karakteristieke houtconstructie kon het gebouw worden getransformeerd tot vergader- en groepsaccommodatie en werd het een toeristische trekpleister: De Wierschuur.

De Bakenesserkerk is een historische blikvanger in het hartje van Haarlem. Na jaren van leegstand vindt sinds 2011 het gemeentelijke Bureau Archeologie hier een onderkomen.

Het Steunpunt organiseerde dit jaar vier goed bezochte Netwerkbijeenkomsten. Thema’s varieerden van Omgevingswet tot archeologie en aardkundige monumenten.

Provincie Noord-Holland - Vanaf maandag 16 april tot 31 december 2018 kunnen aanvragen worden gedaan voor de uitvoeringsregeling subsidie toekomstbestendige winkelgebieden.

Op de plek waar nog niet zo lang geleden Brosrepen werden geproduceerd, verrijst een nieuwe stadswijk. De herbestemming van een fabrieksterrein in Bussum.

Provincie Noord-Holland - Download de nieuwe "Handleiding energie besparen voor kerken in Noord-Holland" op de website van de Provincie Noord Holland.

"Een reconstructie van zo beperkte datum heeft vanuit het oogpunt van bescherming geen of nauwelijks cultuurhistorische waarde op nationaal niveau."

"De toekomst van religieus erfgoed gaat iedereen aan!"

"Niet doen dus, zo’n eindbeeld, maar geleidelijke ontwikkeling, aan de hand van kernwaarden en bijbehorende thema’s."

"Monumenten zijn plekken waar mensen zich aan hechten en voor vechten, ze bieden ons verhalen en verbinding met de plek en elkaar."

Deze erfgoedteambijeenkomst heeft als thema: herbestemming in de praktijk.

Heeft uw gemeente een ruimtelijk vraagstuk waarbij u steun kunt gebruiken? Het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland is op zoek naar projectideeën of ruimtelijke vraagstukken met betrekking tot erfgoed binnen de thema’s monumenten en herbestemming, cultuurlandschap en erfgoed in de Omgevingswet.

School 7 gaat verder als bibliotheek. Het charmante oude basisschooltje is nu een ontmoetingsplek die het stadscentrum en de Rijkswerf Willemsoord aan elkaar knoopt.

Lees hier het verslag van de Expertmeeting bij De Poel, Zuiderwoude op 25 januari 2018.

Het Steunpunt organiseerde op donderdag 12 oktober 2017 de Dag van de Herbestemming. Lees hier het verslag.

Fort K’IJK biedt sinds 2017 ruimte aan een belevingscentrum over de natuur en het landschap van de Stelling van Amsterdam. Daarbij is een deel van het fort verbouwd tot zorgwoningen voor jongvolwassenen met autisme.

Lees hier het verslag van de Expertmeeting bij NERA, Nederhorst den Berg op 16 november 2017.

Lees hier het verslag over de Expertmeeting bij de Fronik Buurtboerderij, Zaandam op 17 mei 2017.

Het herbestemmingstraject Fort K’ijk is inmiddels een paar jaar geleden afgerond en in het voormalig militaire fort wonen sindsdien autistische jongvolwassenen. Hoog tijd voor een update anno 2022. Het Steunpunt ging in gesprek met Telly Noutsis, directeur van de exploitant de Heeren van Zorg, om te bespreken welke nieuwe inzichten ontstaan zijn naar aanleiding van de exploitatie.