Loketvragen geanalyseerd

Het Steunpunt wordt steeds beter gevonden – Een analyse van de vragen die het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland behandelt

Het loket van het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland is al enkele jaren via de website, email en telefoon bereikbaar voor vragen. Het is in die tijd uitgegroeid tot vaste vraagbaak voor ambtenaren, maar ook voor bedrijven en particulieren. Sinds de lancering in 2017 is het aantal vragen gestaag gegroeid. Bij het loket stelt u snel en gemakkelijk vragen aan één van onze adviseurs op het gebied van archeologie, cultuurlandschap, monumenten en herbestemming in relatie tot de Omgevingswet, energietransitie en andere actuele thema’s. Een overzicht.

Het loket van het Steunpunt is de laatste jaren succesvol gebleken, met vragen vanuit de hele provincie. De meerderheid van de vragenstellers is ambtenaar in een Noord-Hollandse gemeente. In veel gevallen betreft het een verzoek om informatie. Men zoekt bijvoorbeeld een specialist op het gebied van stolpboerderijen of interieurs, of is op zoek naar een archeologische beleidskaart. Daarnaast worden vragen gesteld over de uitwerking van wet- en regelgeving. Zo bieden we voorbeeldbrieven aan eigenaren van potentiële gemeentelijke monumenten, geven we advies over archeologisch beleid en sparren we over concept erfgoednota’s en -verordeningen. En: hoe wordt een erfgoedverordening aangepast in de geest van de Omgevingswet?

Actuele en lokale onderwerpen

De meeste vragen gaan over actuele en lokale onderwerpen, zoals de aanwijzing van jonge monumenten uit de wederopbouwperiode en lopende archeologische opgravingen. MOOI-Noord-Holland en Stichting NMF vormen samen het Steunpunt en behandelen elk de vragen die spelen binnen hun werkveld. Sommige vragen vereisen juist een gezamenlijk antwoord; denk aan bodemingrepen bij een gebouwd monument waarbij zowel archeologie als de omgeving van een gebouwd monument aan de orde is.

Een groot deel van de vragen over bovengrondse monumenten gaat over agrarisch erfgoed, vooral over stolpboerderijen en erven. Er is veel aandacht voor de kwetsbaarheid van dit typisch Noord-Hollandse erfgoed. Het Steunpunt introduceerde een stolpenhandreiking en een stolpenkaart waar ze allemaal op te vinden zijn en die door gemeenten wordt gebruikt bij het opstellen van lokaal beleid. Bekijk hier de stolpenkaart in de kaartviewer van het Steunpunt.

Dorine van Hoogstraten (adviseur RO en cultuurhistorie van het Steunpunt): ‘We merken dat er vooral vragen zijn bij de introductie van nieuw beleid. Zo waren er de voorgaande jaren veel vragen over de aankomende Omgevingswet. Nu is iedereen daar zelf vol mee aan de slag en hebben ze even minder vragen aan ons. Dit jaar krijgen we weer meer vragen over Kerkenvisies omdat dat nu actueel is. En de verduurzaming van monumenten is een onderwerp wat altijd weer terugkomt.’

Archeologie

Voor het ondergrondse erfgoed worden veel vragen gesteld over landelijke wetgeving en lokaal en regionaal beleid. Gemeenten zonder archeoloog zoeken ondersteuning bij het uitvoeren van hun taken met betrekking tot archeologie. De adviseurs archeologie behandelden dit jaar vragen over de ondergrenzen van archeologisch onderzoek, de combinatie van natuurbeheer en archeologie, wet- en regelgeving rondom metaaldetectie en magneetvissen en over de beschikbaarheid van archeologische informatie voor specifieke locaties.

Ook komen er veel inhoudelijke en kwaliteitsvragen binnen, bijvoorbeeld over de gewenste onderzoeksmethodiek en de compleetheid van een rapportage. Daarnaast gaan veel vragen over archeologie in ruimtelijke plannen: hoe de voorschriften van een bestemmingsplan juist te interpreteren, welke mogelijkheden er zijn voor het eisen van archeologisch onderzoek, hoe kun je een dubbelbestemming archeologie het beste opnemen, en wat is de juiste wijze om archeologie te verankeren in een voorontwerp bestemmingsplan.

Met het oog op de invoering van de Omgevingswet ontvingen de archeologische adviseurs verzoeken om goede voorbeelden van de integratie van archeologie in omgevingsvisies en omgevingsplannen. Verder werden er enkele archeologische vondstmeldingen gedaan bij het Steunpunt. Op dit thema zal in de volgende nieuwsbrief uitgebreider worden ingegaan. Yvette Burnier (adviseur archeologie van het Steunpunt): ‘Het is leuk om te signaleren dat de aard van de vragen in de afgelopen jaren is veranderd: van algemene vragen over landelijk archeologiebeleid naar gerichte vragen over gemeentelijk archeologiebeleid in relatie tot actuele vraagstukken zoals energietransitie en Omgevingswet.’

Ook voor particulieren

Opvallend is dat er naast ambtenaren ook particulieren en bedrijven mailen en bellen voor advies. Meestal hebben zij vragen over hun eigen omgeving of een geplande ontwikkeling. Zij maken zich bijvoorbeeld zorgen over erfgoed bij hen in de buurt of willen weten wat de gevolgen zijn van de monumentenstatus voor een pand of de archeologische waarde van een terrein. Kan men nog aanpassingen doen aan het interieur? Wat betekent het voor de waarde en heeft het nog gevolgen voor de opstalverzekering? Wat is de te volgen procedure met betrekking tot archeologie bij ontwikkeling van een terrein? Hoe vind ik een gecertificeerd opgravingsbedrijf?

Ook bedrijven en instellingen die beroepshalve of uit interesse te maken hebben met erfgoed, zoals ontwikkelaars, historische verenigingen, natuurbeheerders en amateurarcheologen, weten bij vragen het Steunpunt te vinden. Van Hoogstraten: ‘Wat dat betreft heeft het Steunpunt ook voor de particulier een heel praktisch nut: we helpen hen direct met vragen over erfgoed in de eigen omgeving en brengen hen in contact met de juiste medewerker van hun gemeente, de provincie of de RCE.’ Burnier: ‘Het is positief dat ook bedrijven en ontwikkelaars ons steeds vaker weten te vinden als informatiepunt en kennismakelaar.’

Kijk hier voor meer informatie of om uw vraag te stellen over erfgoed aan het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland.

(Beeldverantwoording: Daniel Nicolas)