Omgevingswet

Schrijf je nu in voor de nieuwste editie van ode en ontvang ode digitaal en/of in je brievenbus.

In Nederland zijn gemeenten verantwoordelijk voor archeologie binnen hun gemeentegrenzen. Ze moeten hun beleid voor archeologie borgen in het omgevingsplan. Hoe zorg je dat je daar klaar voor bent? In dit artikel geven we je drie praktische tips om goed voorbereid te zijn.

Het Steunpunt organiseert werksessies over erfgoed en de Omgevingswet. In groepjes komen een aantal gemeenten samen om onderwerpen zoals de omgeving van het monument en grensoverstijgend erfgoed laagdrempelig te bespreken. In dit artikel lees je meer over de gesprekken.

Op 5 november gaf het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een webinar over aankomende wijzigingen in de Erfgoedwet. Wij stellen vijf vragen aan de beleidsmedewerkers bij OCW en zetten kort de belangrijkste highlights voor jullie op een rijtje.

Hoe bescherm je waardevol erfgoed zoals een stolpenstructuur, een kasseienweg en een karakteristiek bouwwerk in het omgevingsplan? Binnenkort publiceren we een handreiking over erfgoedbescherming in het omgevingsplan. In dit artikel lees je er alvast wat meer over.

Carola Hein sprak tijdens ons Samen Slimmer symposium over de veelzijdige historie van ons water en benadrukte hoe belangrijk het is om hier op een brede manier over na te denken. Hoe kunnen we omgaan met de waardeverandering in relatie tot ons watererfgoed? En hoe kunnen we het narratief benutten door het watererfgoed in te zetten voor een duurzame ontwikkeling van onze leefomgeving?

Tijd voor onze favoriete excursie van ’t jaar: de lente-excursie van het Steunpunt! Dit keer bezoeken we moois op en rondom de hei tussen Hilversum en Laren. We spreken met elkaar af bij Station Hilversum, waar we ons niet uit het veld laten slaan door een klein lente-buitje.

Op woensdag 6 februari organiseerde het Steunpunt een Erfgoedteam over erfgoedbeleid. Hieronder delen we onze observaties, tips & tricks en goede voorbeelden uit de praktijk.

Het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland organiseert werksessies Omgevingswet en Erfgoed voor gemeenten. In vaste groepjes met drie tot vier gemeenten worden ervaringen uitgewisseld over erfgoed in relatie tot de Omgevingswet. Wil je met jouw gemeente ook meedoen?

Op woensdag 6 februari organiseerde het Steunpunt een Erfgoedteam over erfgoedbeleid. Hieronder delen we onze observaties, tips & tricks en goede voorbeelden uit de praktijk.

Van dubbelbestemming archeologie naar een aantoonbare verwachting van archeologie in de Omgevingswet. Wat staat ons te wachten? Op 22 november kwamen deze onderwerpen aan de orde.

Sinds de zomer van 2023 is een nieuw college van Gedeputeerde Staten in Noord-Holland aangetreden. Gedeputeerde Jelle Beemsterboer heeft voor de huidige collegeperiode Cultureel Erfgoed in zijn portefeuille. Een gesprek om kennis te maken en vooruit te kijken: wat vindt hij belangrijk als het gaat om erfgoed en welke kansen zijn er voor het erfgoed in relatie tot de actuele ruimtelijke opgaven.

Voor de Omgevingswet zijn diverse overlegtafels in omloop, zoals prescans en ontwikkeltafels. Erfgoedvraagstukken moeten integraal worden besproken, maar gemeenten verschillen in aanpak en zijn nog zoekende. Lees meer in dit artikel.

Op woensdag 10 mei 2023 voerden we onder de vlag van het Erfgoedteam een open gesprek over de samenwerking tussen erfgoedmedewerkers en erfgoedvrijwilligers in de Noord-Hollandse gemeenten. Deelnemers waren dan ook grotendeels erfgoedambtenaren en (vertegenwoordigers van) erfgoedvrijwilligers. De opbrengst van het gesprek hebben we hieronder samengevat tot negen tips voor gemeenten en erfgoedvrijwilligers die willen samenwerken.

Eind vorig jaar is de “EU Verordening tot vaststelling van een kader om de inzet van hernieuwbare energie te versnellen” van kracht geworden. Het doel van de Noodverordening is het versnellen van vergunningprocedures voor hernieuwbare energieprojecten. Lees hier hoe gemeenten erfgoed kunnen uitsluiten van de nieuwe termijn van vier weken.

Op 15 juni organiseerde het Steunpunt Monumenten en Archeologie voor de tweede keer de bijeenkomst Samen Slimmer. Joske Poelstra en Bas Schout gaven tijdens de middag een presentatie over het belang van erfgoed en omgevingskwaliteit in het omgevingsplan.

In de aanloop naar de provinciale Statenverkiezingen discussieerden 11 kandidaat-Statenleden van provinciale partijen in Noord-Holland over de toekomst van het Noord-Hollands erfgoed. Grote verandering van onze steden, dorpen en het landelijk gebied staan voor de deur. Hoe zorgen we dat het culturele erfgoed bij al deze maatschappelijke druk het fundament blijft, zodat Noord-Holland zijn unieke karakter behoudt? Een terugblik in beeld.

In 2023 zet de provincie Noord-Holland 1,5 miljoen euro in voor twee nieuwe subsidieregelingen voor professionele cultuur- en erfgoedorganisaties. De subsidie is bedoeld voor innovatieve - of samenwerkingsprojecten. Het is de opvolger van de impulsregelingen uit 2022. Vanaf 1 april is het mogelijk om subsidie voor projecten aan te vragen via de website van de Provincie.

Kandidaten van provinciale partijen in Noord-Holland discussiëren op 9 maart over de toekomst van het Noord-Hollands erfgoed. Grote verandering van onze steden, dorpen en het landelijk gebied staan voor de deur. Hoe zorgen we dat het culturele erfgoed bij al deze maatschappelijke druk het fundament blijft, zodat Noord-Holland zijn unieke karakter behoudt?

Op donderdag 9 februari organiseerden we een online Erfgoedteam met Joost Tennekes over het onderwerp Omgevingskwaliteit door erfgoed. Kijk de uitzending hier terug en lees ons verslag.

Na inwerkingtreding verlangt de Omgevingswet de beschikbaarheid van basisgegevens over erfgoed in het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). Ondanks de overgangssituatie tot 2030 is het goed om daar als gemeente nu al over na te denken. Op woensdag 26 oktober organiseerde het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland een eerste verkennende bijeenkomst over dit onderwerp. 

Op woensdagochtend 26 oktober organiseerden we van 10.00 tot 11.00 uur een online Erfgoedteam met Anna Groentjes over het onderwerp erfgoedregistratie. Kijk de uitzending hier terug.

Op 18 oktober 2022 organiseerde het Steunpunt een masterclass over archeologie in de Omgevingswet. De cursus werd gegeven door Nathalie Vossen (Pro-Erfgoed) en ging onder andere in op archeologie in relatie tot de Omgevingsvisie, het Omgevingsplan en de Omgevingsvergunning. Lees hier een beknopte samenvatting, vind een overzicht van handige links en bekijk de video van de bijeenkomst.

Tijdige en logische inpassing van archeologie is mogelijk als we er vroeg aan beginnen. Maar hoe? Door bij intaketafels, omgevingstafels én in de gemeentelijke adviescommissie archeologie ter tafel te brengen voeg je tijdsdiepte toe aan ontwikkelingen. Wij schreven een blog.

Het Symposium Samen slimmer, samenwerken onder de Omgevingswet op donderdag 15 september bij het eigenzinnige Pension Homeland werd druk bezocht. Een terugblik in beeld.

[PERSBERICHT] Voor alle ambtenaren: hoe je samen slimmer wordt binnen je gemeente (en niet besluiteloos). Lees ons persbericht hier.

Op 11 mei 2022 organiseerden wij een Erfgoedteambijeenkomst over veel voorkomende casuïstiek en jurisprudentie, voor zowel erfgoedmedewerkers als de juristen en handhavers van de Noord-Hollandse gemeenten. Lees hier het verslag met handige tips & tricks en/of bekijk de video van de bijeenkomst.

Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland ontwikkelde speciaal voor niet-erfgoedambtenaren de basismodule ‘Erfgoed in ruimtelijk beleid’. Kijk hier de bijeenkomst terug.

Op 16 maart waren de gemeenteraadsverkiezingen. De portefeuilles worden nu verdeeld, waaronder cultureel erfgoed. Niet alle bestuurders hebben evenveel ervaring of affiniteit hiermee. Hoe zorg je er als erfgoedambtenaar voor dat een bestuurder snel vertrouwd raakt en hoe help je de ambities te verwezenlijken?

Hoe borg je de cultuurhistorische waarden van een landgoed in het omgevingsplan? En wat als dat landgoed deel uitmaakt van een grensoverschrijdende landgoederenzone, met kilometers lange lanen en zichtlijnen? Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland en Erfgoedhuis Zuid-Holland hebben samen een eerste handreiking ontwikkeld om tot antwoorden te komen.

Speciaal voor gemeenteraadsleden is er nu een podcast over cultureel erfgoed. Wat bedoelen we eigenlijk met ‘erfgoed’? Wat kun je als raadslid of gemeenteraad doen voor het lokale erfgoed? En wat als je meer te weten wilt komen over erfgoed? Luister hier de podcast mét en vóór raadsleden! Nu te beluisteren, aflevering 1 met Christian Pfeiffer en Meis de Jongh.

Duurzaamheid en inclusiviteit zijn belangrijk binnen het nieuwe provinciale erfgoedbeleid. Beide thema’s kunnen spanning opleveren maar gedeputeerde Zita Pels zoekt graag naar balans en nieuwe perspectieven. Ze is trots op het brede draagvlak voor erfgoed in Provinciale Staten. Een interview. 'En vaak ligt er dan ook een kans om het erfgoed mooier te maken. Dat noem ik samen slimmer.’

Het Steunpunt heeft het Netwerk voor Nieuwe Erfgoedprofessionals in het leven geroepen voor startende erfgoedspecialisten. Lees hier over de ervaringen van twee leden van het Netwerk: Lotte Portier en Astrid Zwaag. Lees hier het verhaal van Lotte.

Deze handreiking geeft een eerste inzicht in de manier waarop kerkenvisie en omgevingsplan aan elkaar gekoppeld kunnen worden: van kerkenvisie naar omgevingsplan. Lees hem nu hier.

Het Steunpunt heeft het Netwerk voor Nieuwe Erfgoedprofessionals in het leven geroepen voor startende erfgoedspecialisten. Lees hier over de ervaringen van twee leden van het Netwerk: Lotte Portier en Astrid Zwaag. Lees hier het verhaal van Astrid.

Draagvlak voor erfgoed in de gemeente groeit als je het zichtbaar maakt en deelt, ook digitaal. Dat vraagt om gedigitaliseerde objecten, foto’s en documentatie uit mooie collecties. Hoe pak je het digitaliseren aan? Lees de tips in de folder ‘digitaal erfgoed’.

Regels voor de fysieke leefomgeving zijn samengevoegd in 1 verordening zodat duidelijk is welke regels waar gelden in Noord-Holland. Er is een digitale viewer (kaart) waarmee je met een klik op een locatie direct de bijbehorende regels ziet. Hierdoor ontstaat een beter beeld van wat er mag, worden plannen beter aangepast op de omgeving en kunnen projecten sneller starten.

Voorafgaand aan de werksessies voor het Economisch Herstel en Duurzaamheid Fonds (EHDF) zette het Steunpunt via de Noord-Hollandse gemeenten een enquête uit om een eerste indruk te krijgen van de problematiek en de behoeften. Dit zijn de resultaten.

Cultureel erfgoed biedt kansen, oplossingen en meerwaarde voor allerlei vraagstukken in de leefomgeving. Het gaat daarbij niet meer alleen om de monumenten, maar ook om het verhaal, de ruimtelijke en sociale context en de integratie met andere beleidsterreinen. De verschuiving van objectgericht naar breder en meer integraal erfgoedbeleid zal de komende jaren haar neerslag vinden in de nieuwe omgevingsplannen van gemeenten.

Gemeenten zijn verplicht het landschap en erfgoed integraal met andere beleidsterreinen op te nemen in de omgevingsvisie. Een aandachtspunt is dat het erfgoed daadwerkelijk in het verhaal wordt verweven en niet een losstaande paragraaf wordt. De gebiedsbiografie is een goede manier om de kernkwaliteiten in woord en beeld te vatten en te koppelen aan de gemeentelijke ambities.

Noord-Hollandse bijzondere natuurlijke landschappen en landschapselementen worden sinds november 2020 beschermd door de omgevingsverordening (OV NH2020). Deze wijziging heeft consequenties voor gemeentelijk beleid. We gaan in gesprek met Martin Vos, beleidsadviseur omgevingsbeleid van provincie Noord-Holland.

De provincie Noord-Holland heeft 100 miljoen euro beschikbaar gesteld om de economische en maatschappelijke effecten als gevolg van de uitbraak van corona te verzachten. Het geld wordt de komende jaren gebruikt om 3 doelen te bereiken.

De centrale doelstelling van het themajaar Ode aan het Landschap (2021) is het creëren van een structurele nieuwe kijk op en een herwaardering van het landschap. Hierin worden heden, verleden en de toekomst van het landschap voor het voetlicht gebracht. We vroegen Ellen Klaus van OdeaanNH om uiteen te zetten wat er dit jaar allemaal te gebeuren staat.

De komende maanden blijven afstand en de digitale wereld ons werk bepalen. Dat betekent dat we meer tijd hebben voor andere zaken, zoals onderzoek en publicatie. In de eerste helft van 2021 kunnen jullie dan ook enkele publicaties van het Steunpunt verwachten. Onder andere verschijnen dit jaar onze tijdschriften Ode en Schatrijk.

Vanaf 2022 is (naar verwachting) de Omgevingswet van kracht. Met de Omgevingswet wordt vooroverleg en maatwerk belangrijker. Dit biedt gemeenten meer kansen om het archeologische erfgoed tijdig te betrekken en een bijdrage te laten leveren aan de omgevingskwaliteit. Juist door behoud in situ!

Om de gewenste verduurzaming van onze monumentenvoorraad te halen – een gemiddelde CO2-reductie van 40% in 2030 en van 60% in 2040 – moet er actie ondernomen worden. Ter ondersteuning van de gemeente bij het ontwikkelen van stimulerend beleid voor het verduurzamen zijn er nu twee nieuwe hulpmiddelen: de ‘Gereedschapskist duurzaam erfgoed’ en de ‘Toolbox Duurzaamheid & Ruimtelijke Kwaliteit’.

Participatie is een belangrijk onderdeel van de Omgevingswet. Met hun grote lokale kennis en netwerken zullen erfgoedverenigingen naar verwachting dan ook meer betrokken worden bij ruimtelijke plannen. We vroegen Jaap Verschoor hoe hij tegen die verantwoordelijkheid van erfgoedverenigingen aankijkt.

In februari 2019 startte gemeente Hilversum met het project ‘Erfgoedgesprekken met de maatschappelijke wereld’. We vroegen Annette Koenders, senior beleidsadviseur Cultureel Erfgoed en Dierenwelzijn bij gemeente Hilversum, ons hier meer over te vertellen.

We vroegen Odile Rasch, programmamanager Regionale Energiestrategie Noord-Holland Noord, hoe er in de RES’en wordt omgegaan met archeologie en cultuurlandschap. Lees hier het interview.

Nancy Arkema schreef voor ons een blog over participatie en erfgoed in de Omgevingswet. Onder meer komen er een aantal voorbeelden aan bod van instrumenten die je kunt inzetten en twee uitgewerkte praktijkvoorbeelden.

In het overgangsrecht is opgenomen dat als een gemeente in 2021 nog geen omgevingsplan heeft, de geldende planregimes zullen worden samengevoegd en tot uiterlijk 2029 van kracht blijven. Maar niet alle regels met betrekking tot erfgoed vallen automatisch onder het overgangsrecht. Wat moeten gemeenten vóór 2021 hebben geregeld? We zetten het voor je op een rijtje en geven uitleg over het overgangsrecht.

Impressie van de bijeenkomst Stelling van Amsterdam / Nieuwe Hollandse Waterlinie van vrijdag 15 november. Bekijk de presentaties, lees over de inzichten die de dag opleverde en laat u doorverwijzen naar nuttige tools en websites.

Er verschijnen veel beleidsstukken, handreikingen en andere instrumenten over zonnevelden. Waar kunt u welke informatie ophalen en inspiratie opdoen om zonneveldenbeleid te ontwikkelen voor uw gemeente?

Frank Roole en Rudie Hoogerland van de Transformator deden onderzoek naar hoe gemeentelijke ambities een ruimtelijke vertaling kunnen krijgen met respect voor en inspiratie door het cultuurlandschap.

In de maanden voor de zomer organiseerde het Steunpunt verschillende evenementen. Het waren enerverende maanden en we kunnen ons voorstellen dat u niet alles heeft kunnen bijwonen. Daarom hierbij een terugblik.

Het loket van het Steunpunt is al enkele jaren via de website, email en telefoon bereikbaar voor vragen. Het is in die tijd uitgegroeid tot vaste vraagbaak voor ambtenaren, maar ook voor bedrijven en particulieren. Tijd voor een analyse.

We vroegen gedeputeerde Zita Pels (GroenLinks) wat erfgoed voor haar betekent en wat de komende jaren de belangrijkste erfgoed-opgaven zijn. Lees hier het interview.

Om 15 mei organiseerde het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland in samenwerking met de RCE de cursus Erfgoed in de Omgevingswet. Lees hier het verslag.

Op 27 mei bracht het Steunpunt historische verenigingen en ambtenaren samen bij een bijeenkomst over de Omgevingswet. Lees hier het verslag.

Ook in 2019 komen medewerkers van het Steunpunt bij gemeenten ‘thuis’. Via ‘Loket op Maat’ vindt een informeel gesprek plaats tussen de ambtenaar die erfgoed in zijn of haar takenpakket heeft, en het Steunpunt.

Per januari 2019 is Steven Slabbers in functie als onafhankelijk adviseur ruimtelijke kwaliteit van de provincie Noord-Holland. Nu hij een aantal maanden aan het werk is leek het ons een goed idee om te horen wat voor agenda hij heeft.

Een analyse van de praktische toepassing (als onderdeel van de omgevingsvisie) van het concept Biografie van het landschap. Met voorbeelden uit Stichtse Vecht en Haarlem.

Wat te doen met Jong Archeologisch Erfgoed? Lees hier het verslag over de netwerkbijeenkomst te Bloemendaal over dit vraagstuk.

In de kaartviewer van het Steunpunt vindt u verschillende kaartlagen over archeologie, monumenten en het landschap.

Het Steunpunt organiseerde op donderdag 14 februari een themabijeenkomst Jong Archeologisch Erfgoed (1750-1950): omgang met stellingen en linies. Een verslag.

In aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen organiseerde het Steunpunt een verkiezingsdebat voor (aankomend) bestuurders over de relatie tussen erfgoed en grote maatschappelijke opgaven. Lees het korte verslag en bekijk de foto's.

In 2019 start het Steunpunt met het Platform Archeologie in de Duinen. Het Noordelijk en Zuidelijk Duingebied zijn door de provincie aangewezen tot Provinciale Archeologiegebieden.

In aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen organiseert het Steunpunt een verkiezingsdebat over erfgoed voor aankomende bestuurders.

Hoe kun je als gemeente zorgen dat je erfgoedbeleid goed in elkaar steekt als de Omgevingswet in 2021 van kracht wordt? Welke aspecten van de wet verdienen het komende jaar het meest onze aandacht?

Het Steunpunt bouwt aan een overzichtelijke databank met herbestemmings- en energietransitievoorbeelden. Lees hier welke projecten inmiddels de revue zijn gepasseerd.

Vooruitblik naar de Erfgoedteams van 2019: bijeenkomsten waarin erfgoedvragen van gemeenten worden beantwoord door de leden van het Erfgoedteam.

Op dinsdag 16 oktober organiseerde het Steunpunt Monumenten en Archeologie in samenwerking met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed de cursus Erfgoed in de Omgevingsvisie, waar werd ingegaan op de integratie van erfgoed in de omgevingswet die in 2021 in werking treedt.

Als de Omgevingswet wordt ingevoerd, verandert er erg veel voor iedereen die werkt aan de fysieke leefomgeving. Om medewerkers van gemeenten ...

Het Steunpunt belichtte ingewikkelde vraagstukken binnen de erfgoedwereld op de Dag van de Herbestemming en de A&O Dag. In 2019 praten we verder met professionals en andere erfgoedliefhebbers.

Het idee dat erfgoed, samen met al die andere sectoren, onderdeel gaat uitmaken van één omgevingsvisie is een prachtig plan. Maar hoe zorgen we ervoor dat goede kwaliteit gewaarborgd is?

Erfgoedteam van 25 oktober 2017 over vergunningvrij bouwen.

Het Steunpunt organiseerde dit jaar vier goed bezochte Netwerkbijeenkomsten. Thema’s varieerden van Omgevingswet tot archeologie en aardkundige monumenten.

"Van collectie naar connectie, van gebouw naar gebruik, van objectgericht naar gebiedsgericht"

"Zie dit als de opdracht voor de erfgoedsector in relatie tot de Omgevingswet."

“Archeologie is ondanks de onzichtbaarheid een belangrijke factor in de nieuwe Omgevingswet als ruimtelijke kwaliteit, maar er zit een addertje onder het gras.”

"Waar en hoe kan ons erfgoed gekoppeld worden aan ruimtelijke plannen, zodat zowel het plan als het erfgoed er beter van wordt?”

Lees hier het interview van het Steunpunt met gedeputeerde Jack van der Hoek.

Lees hier de inzichten over erfgoed die tijdens het jaarlijkse netwerkdinervoor wethouders Cultuur en Erfgoed naar boven kwamen.

Heeft uw gemeente een ruimtelijk vraagstuk waarbij u steun kunt gebruiken? Het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland is op zoek naar projectideeën of ruimtelijke vraagstukken met betrekking tot erfgoed binnen de thema’s monumenten en herbestemming, cultuurlandschap en erfgoed in de Omgevingswet.